ขนฺธกปุจฺฉาวาโร

ปุจฺฉาวิสฺสชฺชนาวณฺณนา

[320] อุปสมฺปทํ ปุจฺฉิสฺสนฺติ อุปสมฺปทกฺขนฺธกํ ปุจฺฉิสฺสํฯ สนิทานํ สนิทฺเทสนฺติ นิทาเนน จ นิทฺเทเสน จ สทฺธิํ ปุจฺฉิสฺสามิฯ สมุกฺกฏฺฐปทานํ กติ อาปตฺติโยติ ยานิ ตตฺถ สมุกฺกฏฺฐานิ อุตฺตมานิ ปทานิ วุตฺตานิ, เตสํ สมุกฺกฏฺฐปทานํ อุตฺตมปทานํ สงฺเขปโต กติ อาปตฺติโย โหนฺตีติฯ เยน เยน หิ ปเทน ยา ยา อาปตฺติ ปญฺญตฺตา, สา สา ตสฺส ตสฺส ปทสฺส อาปตฺตีติ วุจฺจติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘สมุกฺกฏฺฐปทานํ กติ อาปตฺติโย’’ติฯ ทฺเว อาปตฺติโยติ อูนวีสติวสฺสํ อุปสมฺปาเทนฺตสฺส ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ สพฺพปเทสุ ทุกฺกฏํฯ

ติสฺโสติ ‘‘นสฺสนฺเตเต วินสฺสนฺเตเต, โก เตหิ อตฺโถ’’ติ เภทปุเรกฺขารานํ อุโปสถกรเณ ถุลฺลจฺจยํ, อุกฺขิตฺตเกน สทฺธิํ อุโปสถกรเณ ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ เอวํ อุโปสถกฺขนฺธเก ติสฺโส อาปตฺติโยฯ เอกาติ วสฺสูปนายิกกฺขนฺธเก เอกา ทุกฺกฏาปตฺติเยวฯ

ติสฺโสติ เภทปุเรกฺขารสฺส ปวารยโต ถุลฺลจฺจยํ, อุกฺขิตฺตเกน สทฺธิํ ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ เอวํ ปวารณากฺขนฺธเกปิ ติสฺโส อาปตฺติโยฯ

ติสฺโสติ วจฺฉตริํ อุคฺคเหตฺวา มาเรนฺตานํ ปาจิตฺติยํ, รตฺเตน จิตฺเตน องฺคชาตฉุปเน ถุลฺลจฺจยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ เอวํ จมฺมสํยุตฺเตปิ ติสฺโส อาปตฺติโยฯ เภสชฺชกฺขนฺธเกปิ สมนฺตา ทฺวงฺคุเล ถุลฺลจฺจยํ, โภชฺชยาคุยา ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ เอวํ ติสฺโส อาปตฺติโยฯ

กถินํ เกวลํ ปญฺญตฺติเมว, นตฺถิ ตตฺถ อาปตฺติฯ จีวรสํยุตฺเต กุสจีรวากจีเรสุ ถุลฺลจฺจยํ, อติเรกจีวเร นิสฺสคฺคิยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ อิมา ติสฺโส อาปตฺติโยฯ

จมฺเปยฺยเก เอกา ทุกฺกฏาปตฺติเยวฯ โกสมฺพก-กมฺมกฺขนฺธก-ปาริวาสิกสมุจฺจยกฺขนฺธเกสุปิ เอกา ทุกฺกฏาปตฺติเยวฯ

สมถกฺขนฺธเก ฉนฺททายโก ขิยฺยติ, ขิยฺยนกํ ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ อิมา ทฺเว อาปตฺติโยฯ ขุทฺทกวตฺถุเก อตฺตโน องฺคชาตํ ฉินฺทติ, ถุลฺลจฺจยํ, โรมฏฺเฐ ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ อิมา ติสฺโส อาปตฺติโยฯ เสนาสนกฺขนฺธเก ครุภณฺฑวิสฺสชฺชเน ถุลฺลจฺจยํ, สงฺฆิกา วิหารา นิกฺกฑฺฒเน ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ อิมา ติสฺโส อาปตฺติโยฯ

สงฺฆเภเทเภทกานุวตฺตกานํ ถุลฺลจฺจยํ, คณโภชเน ปาจิตฺติยนฺติ อิมา ทฺเว อาปตฺติโยฯ สมาจารํ ปุจฺฉิสฺสนฺติ วุตฺเต วตฺตกฺขนฺธเก เอกา ทุกฺกฏาปตฺติเยวฯ สา สพฺพวตฺเตสุ อนาทริเยน โหติฯ ตถา ปาติโมกฺขฏฺฐปเนฯ ภิกฺขุนิกฺขนฺธเก อปฺปวารณาย ปาจิตฺติยํ, เสเสสุ ทุกฺกฏนฺติ ทฺเว อาปตฺติโยฯ ปญฺจสติกสตฺตสติเกสุ เกวลํ ธมฺโม สงฺคหํ อาโรปิโต, นตฺถิ ตตฺถ อาปตฺตีติฯ

ขนฺธกปุจฺฉาวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เอกุตฺตริกนโย

เอกกวารวณฺณนา

[321] อาปตฺติกรา ธมฺมา ชานิตพฺพาติอาทิมฺหิ เอกุตฺตริกนเย อาปตฺติกรา ธมฺมา นาม ฉ อาปตฺติสมุฏฺฐานานิฯ เอเตสญฺหิ วเสน ปุคฺคโล อาปตฺติํ อาปชฺชติ, ตสฺมา ‘‘อาปตฺติกรา’’ติ วุตฺตาฯ อนาปตฺติกรา นาม สตฺต สมถาฯ อาปตฺติ ชานิตพฺพาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ สิกฺขาปเท จ วิภงฺเค จ วุตฺตา อาปตฺติ ชานิตพฺพาฯ อนาปตฺตีติ ‘‘อนาปตฺติ ภิกฺขุ อสาทิยนฺตสฺสา’’ติอาทินา นเยน อนาปตฺติ ชานิตพฺพาฯ ลหุกาติ ลหุเกน วินยกมฺเมน วิสุชฺฌนโต ปญฺจวิธา อาปตฺติฯ ครุกาติ ครุเกน วินยกมฺเมน วิสุชฺฌนโต สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติฯ เกนจิ อากาเรน อนาปตฺติภาวํ อุปเนตุํ อสกฺกุเณยฺยโต ปาราชิกาปตฺติ จฯ สาวเสสาติ ฐเปตฺวา ปาราชิกํ เสสาฯ อนวเสสาติ ปาราชิกาปตฺติฯ ทฺเว อาปตฺติกฺขนฺธา ทุฏฺฐุลฺลา; อวเสสา อทุฏฺฐุลฺลาฯ สปฺปฏิกมฺมทุกํ สาวเสสทุกสทิสํฯ เทสนาคามินิทุกํ ลหุกทุกสงฺคหิตํฯ

อนฺตรายิกาติ สตฺตปิ อาปตฺติโย สญฺจิจฺจ วีติกฺกนฺตา สคฺคนฺตรายญฺเจว โมกฺขนฺตรายญฺจ กโรนฺตีติ อนฺตรายิกาฯ อชานนฺเตน วีติกฺกนฺตา ปน ปณฺณตฺติวชฺชาปตฺติ เนว สคฺคนฺตรายํ น โมกฺขนฺตรายํ กโรตีติ อนนฺตรายิกาฯ อนฺตรายิกํ อาปนฺนสฺสาปิ เทสนาคามินิํ เทเสตฺวา วุฏฺฐานคามินิโต วุฏฺฐาย สุทฺธิปตฺตสฺส สามเณรภูมิยํ ฐิตสฺส จ อวาริโต สคฺคโมกฺขมคฺโคติฯ สาวชฺชปญฺญตฺตีติ โลกวชฺชาฯ อนวชฺชปญฺญตฺตีติ ปณฺณตฺติวชฺชาฯ กิริยโต สมุฏฺฐิตา นาม ยํ กโรนฺโต อาปชฺชติ ปาราชิกาปตฺติ วิยฯ อกิริยโตติ ยํ อกโรนฺโต อาปชฺชติ, จีวรอนธิฏฺฐานาปตฺติ วิยฯ กิริยากิริยโตติ ยํ กโรนฺโต จ อกโรนฺโต จ อาปชฺชติ, กุฏิการาปตฺติ วิยฯ

ปุพฺพาปตฺตีติ ปฐมํ อาปนฺนาปตฺติฯ อปราปตฺตีติ ปาริวาสิกาทีหิ ปจฺฉา อาปนฺนาปตฺติฯ ปุพฺพาปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม มูลวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺติฯ อปราปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม อคฺฆวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺติฯ กุรุนฺทิยํ ปน ‘‘ปุพฺพาปตฺติ นาม ปฐมํ อาปนฺนาฯ อปราปตฺติ นาม มานตฺตารหกาเล อาปนฺนาฯ ปุพฺพาปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม ปริวาเส อาปนฺนาฯ