เมนู

อสงฺกจฺจิกา อาปตฺตีติ ‘‘อสงฺกจฺจิกา คามํ ปวิเสยฺย ปาจิตฺติย’’นฺติ เอวํ วุตฺตอาปตฺติ จฯ จตฺตารีสา จตุตฺตรีติ เอตานิ สพฺพานิปิ จตุจตฺตาลีส สิกฺขาปทานิ วุตฺตานิฯ

กาเยน น วาจาจิตฺเตน, กายจิตฺเตน น วาจโตติ กาเยน เจว กายจิตฺเตน จ สมุฏฺฐหนฺติ; น วาจาจิตฺเตน น วาจโตติ อตฺโถฯ ทฺวิสมุฏฺฐานิกา สพฺเพ, สมา เอฬกโลมิกาติ อิทํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

ปทโสธมฺมสมุฏฺฐานวณฺณนา

[264] ปทญฺญตฺร อสมฺมตาติ ‘‘ปทโส ธมฺมํ, มาตุคามสฺส อุตฺตริฉปฺปญฺจวาจาหิ ธมฺมํ เทเสยฺย, อญฺญตฺร วิญฺญุนา ปุริสวิคฺคเหน, อสมฺมโต ภิกฺขุนิโย โอวเทยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ ตถา อตฺถงฺคเตน จาติ ‘‘อตฺถงฺคเต สูริเย โอวเทยฺยา’’ติ อิทเมตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ติรจฺฉานวิชฺชา ทฺเวติ ‘‘ติรจฺฉานวิชฺชํ ปริยาปุเณยฺย, วาเจยฺยา’’ติ เอวํ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํ อโนกาโส จ ปุจฺฉนาติ ‘‘อโนกาสกตํ ภิกฺขุํ ปญฺหํ ปุจฺเฉยฺยา’’ติ อิทเมตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

อทฺธานสมุฏฺฐานวณฺณนา

[265] อทฺธานนาวํ ปณีตนฺติ ‘‘ภิกฺขุนิยา สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคํ ปฏิปชฺเชยฺย, เอกํ นาวํ อภิรุเหยฺย, ปณีตโภชนานิ อคิลาโน อตฺตโน อตฺถาย วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺเชยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ มาตุคาเมน สํหเรติ มาตุคาเมน สทฺธิํ สํวิธาย คมนญฺจ ‘‘สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปยฺยา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทญฺจฯ ธญฺญํ นิมนฺติตา เจวาติ ‘‘ธญฺญํ วิญฺญาเปตฺวา วา’’ติ จ ‘‘นิมนฺติตา วา ปวาริตา วา ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ขาเทยฺย วา ภุญฺเชยฺย วา’’ติ วุตฺตสิกฺขาปทญฺจฯ อฏฺฐ จาติ ภิกฺขุนีนํ วุตฺตา อฏฺฐ ปาฏิเทสนียา วาฯ

เถยฺยสตฺถสมุฏฺฐานวณฺณนา

[266] เถยฺยสตฺถํ อุปสฺสุตีติ เถยฺยสตฺเถน สทฺธิํ สํวิธาย เอกทฺธานมคฺคคมนญฺจ อุปสฺสุติติฏฺฐนญฺจฯ สูปวิญฺญาปเนน จาติ อิทํ สูโปทนวิญฺญตฺติํ สนฺธาย วุตฺตํฯ รตฺติฉนฺนญฺจ โอกาสนฺติ ‘‘รตฺตนฺธกาเร อปฺปทีเป, ปฏิจฺฉนฺเน โอกาเส, อชฺโฌกาเส ปุริเสน สทฺธิ’’นฺติ เอวํ วุตฺตสิกฺขาปทตฺตยํฯ พฺยูเหน สตฺตมาติ อิทํ ตทนนฺตรเมว ‘‘รถิกาย วา พฺยูเห วา สิงฺฆาฏเก วา ปุริเสน สทฺธิ’’นฺติ อาคตสิกฺขาปทํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

ธมฺมเทสนาสมุฏฺฐานวณฺณนา

[267] ธมฺมเทสนาสมุฏฺฐานานิ เอกาทส อุตฺตานาเนวฯ เอวํ ตาว สมฺภินฺนสมุฏฺฐานํ เวทิตพฺพํฯ นิยตสมุฏฺฐานํ ปน ติวิธํ, ตํ เอเกกสฺเสว สิกฺขาปทสฺส โหติ, ตํ วิสุํเยว ทสฺเสตุํ ‘‘ภูตํ กาเยน ชายตี’’ติอาทิ วุตฺตํ, ตํ อุตฺตานเมวฯ เนตฺติธมฺมานุโลมิกนฺติ วินยปาฬิธมฺมสฺส อนุโลมนฺติฯ

สมุฏฺฐานสีสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ