มาตุคาเม อาคนฺตฺวา นิสินฺนมตฺเต ปาจิตฺติยํฯ สเจ สา อิตฺถี เกนจิ กรณีเยน อุฏฺฐายุฏฺฐาย ปุนปฺปุนํ นิสีทติ, นิสชฺชาย นิสชฺชาย ปาจิตฺติยํฯ ยํ สนฺธาย คโต, สา น ทิฏฺฐา, อญฺญา อาคนฺตฺวา นิสีทติ, อสฺสาเท อุปฺปนฺเน ปาจิตฺติยํฯ มหาปจฺจริยํ ปน ‘‘คมนกาลโต ปฏฺฐาย อสุทฺธจิตฺตตฺตา อาปตฺติเยวา’’ติ วุตฺตํฯ สเจ สมฺพหุลา อาคจฺฉนฺติ, มาตุคามคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ สเจ อุฏฺฐายุฏฺฐาย ปุนปฺปุนํ นิสีทนฺติ, นิสชฺชาคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ อนิยเมตฺวา ทิฏฺฐทิฏฺฐาย สทฺธิํ รหสฺสาทํ กปฺเปสฺสามีติ คนฺตฺวา นิสินฺนสฺสาปิ อาคตาคตานํ วเสน ปุนปฺปุนํ นิสชฺชาวเสน จ วุตฺตนเยเนว อาปตฺติโย เวทิตพฺพาฯ สเจ สุทฺธจิตฺเตน คนฺตฺวา นิสินฺนสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา นิสินฺนาย อิตฺถิยา รหสฺสาโท อุปฺปชฺชติ อนาปตฺติฯ

สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสาเนวาติฯ

ปฐมอนิยตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยอนิยตสิกฺขาปทวณฺณนา

[452] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควาติ ทุติยอนิยตสิกฺขาปทํฯ ตตฺถ ภควตา ปฏิกฺขิตฺตนฺติอาทิมฺหิ ‘‘ยํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปยฺย, ตํ นิสชฺชํ กปฺเปตุํ ปฏิกฺขิตฺต’’นฺติ เอวํ สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพฯ อิตรถา หิ ‘‘เอกสฺส เอกายา’’ติ วตฺตพฺพํ สิยา, กสฺมา? ‘‘ปฏิกฺขิตฺต’’นฺติ วุตฺตตฺตาฯ สามิอตฺเถ วา เอตํ ปจฺจตฺตวจนํ เวทิตพฺพํฯ

[453] น เหว โข ปน ปฏิจฺฉนฺนนฺติ เอตฺถ ปน ยมฺปิ พหิ ปริกฺขิตฺตํ อนฺโต วิวฏํ ปริเวณงฺคณาทิ, ตมฺปิ อนฺโตคธนฺติ เวทิตพฺพํฯ เอวรูปญฺหิ ฐานํ อปฺปฏิจฺฉนฺเนเยว คหิตนฺติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํฯ เสสํ ปฐมสิกฺขาปทนเยเนว เวทิตพฺพํฯ เกวลญฺหิ อิธ อิตฺถีปิ ปุริโสปิ โย โกจิ วิญฺญู อนนฺโธ อพธิโร อนฺโตทฺวาทสหตฺเถ โอกาเส ฐิโต วา นิสินฺโน วา วิกฺขิตฺโตปิ นิทฺทายนฺโตปิ อนาปตฺติํ กโรติฯ พธิโร ปน จกฺขุมาปิ อนฺโธ วา อพธิโรปิ น กโรติฯ ปาราชิกาปตฺติญฺจ ปริหาเปตฺวา ทุฏฺฐุลฺลวาจาปตฺติ วุตฺตาติ อยํ วิเสโสฯ เสสํ ปุริมสทิสเมวฯ อุภยตฺถาปิ อุมฺมตฺตกอาทิกมฺมิกานํ อนาปตฺติฯ