เมนู

ทฺวิปทกถา

[115] ทฺวิปเทสุ – เย อวหริตุํ สกฺกา, เต ทสฺเสนฺโต ‘‘มนุสฺสา ปกฺขชาตา’’ติ อาหฯ เทวตา ปน อวหริตุํ น สกฺกาฯ ปกฺขา ชาตา เอเตสนฺติ ปกฺขชาตาฯ เต โลมปกฺขา จมฺมปกฺขา อฏฺฐิปกฺขาติ ติวิธาฯ ตตฺถ โมรกุกฺกุฏาทโย โลมปกฺขา, วคฺคุลิอาทโย จมฺมปกฺขา, ภมราทโย อฏฺฐิปกฺขาติ เวทิตพฺพาฯ เต สพฺเพปิ มนุสฺสา จ ปกฺขชาตา จ เกวลํ อิธ ทฺวิปทคฺคหเณน อาคตาฯ ยํ ปเนตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ อากาสฏฺเฐ จ ปาเณ จ วุตฺตนยเมวาติฯ

ทฺวิปทกถา นิฏฺฐิตาฯ

จตุปฺปทกถา

[116] จตุปฺปเทสุ – ปสุกาติ ปาฬิยํ อาคตาวเสสา สพฺพา จตุปฺปทชาตีติ เวทิตพฺพาฯ หตฺถิอาทโย ปากฏาเยวฯ ตตฺถ เถยฺยจิตฺเตน หตฺถิํ อามสนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, ผนฺทาเปนฺตสฺส ถุลฺลจฺจยํฯ โย ปน มหาพโล พลมเทน ตรุณํ ภิงฺกจฺฉาปํ นาภิมูเล สีเสน อุจฺจาเรตฺวา คณฺหนฺโต จตฺตาโร ปาเท, โสณฺฑํ จ ภูมิโต เกสคฺคมตฺตมฺปิ โมเจติ, ปาราชิกํฯ หตฺถี ปน โกจิ หตฺถิสาลายํ พนฺธิตฺวา ฐปิโต โหติ, โกจิ อพทฺโธว ติฏฺฐติ, โกจิ อนฺโตวตฺถุมฺหิ ติฏฺฐติ, โกจิ ราชงฺคเณ ติฏฺฐติ, ตตฺถ หตฺถิสาลายํ คีวาย พนฺธิตฺวา ฐปิตสฺส คีวาพนฺธนญฺจ จตฺตาโร จ ปาทาติ ปญฺจ ฐานานิ โหนฺติฯ คีวาย จ เอกสฺมิญฺจ ปาเท อยสงฺขลิกาย พทฺธสฺส ฉ ฐานานิฯ คีวาย จ ทฺวีสุ จ ปาเทสุ พทฺธสฺส สตฺต ฐานานิฯ เตสํ วเสน ผนฺทาปนฐานาจาวนานิ เวทิตพฺพานิฯ อพทฺธสฺส สกลา หตฺถิสาลา ฐานํฯ ตโต อติกฺกมเน, ปาราชิกํฯ อนฺโตวตฺถุมฺหิ ฐิตสฺส สกลํ อนฺโตวตฺถุเมว ฐานํฯ ตสฺส วตฺถุทฺวาราติกฺกมเน ปาราชิกํฯ ราชงฺคเณ ฐิตสฺส สกลนครํ ฐานํฯ ตสฺส นครทฺวาราติกฺกมเน ปาราชิกํฯ พหินคเร ฐิตสฺส ฐิตฏฺฐานเมว ฐานํฯ ตํ หรนฺโต ปทวาเรน กาเรตพฺโพฯ นิปนฺนสฺส เอกเมว ฐานํฯ ตํ เถยฺยจิตฺเตน อุฏฺฐาเปนฺตสฺส อุฏฺฐิตมตฺเต ปาราชิกํฯ อสฺเสปิ อยเมว วินิจฺฉโยฯ สเจ ปน โส จตูสุ ปาเทสุ พทฺโธ โหติ, อฏฺฐ ฐานานิ เวทิตพฺพานิฯ เอส นโย โอฏฺเฐปิฯ