ตตฺถ ฐปิตปตฺตสฺส ปตฺเตน ผุฏฺโฐกาโส เอว ฐานํฯ ตตฺถ รุกฺขาธารเก ปญฺจหากาเรหิ ฐานปริจฺเฉโท โหติฯ ตตฺถ ฐิตํ ปตฺตํ มุขวฏฺฏิยํ คเหตฺวา จตูสุ ทิสาสุ ยโต กุโตจิ กฑฺฒนฺโต เอเกนนฺเตน ผุฏฺโฐกาสํ อปรนฺตํ อติกฺกาเมติ, ปาราชิกํฯ อุทฺธํ เกสคฺคมตฺตํ อุกฺขิปโต ปาราชิกํฯ สหาธารเกน หรนฺตสฺสาปิ เอเสว นโยติฯ

เวหาสฏฺฐกถา นิฏฺฐิตาฯ

อุทกฏฺฐกถา

[98] อุทกฏฺเฐ – อุทเก นิกฺขิตฺตํ โหตีติ ราชภยาทิภีเตหิ อุทเกน อวินสฺสนธมฺเมสุ ตมฺพโลหภาชนาทีสุ สุปฺปฏิจฺฉนฺนํ กตฺวา โปกฺขรณีอาทีสุ อสนฺทนเก อุทเก นิกฺขิตฺตํฯ ตสฺส ปติฏฺฐิโตกาโสเยว ฐานํ, น สพฺพํ อุทกํฯ คจฺฉติ วา อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ อคมฺภีเร อุทเก ปทสา คจฺฉนฺตสฺส ปทวาเร ปทวาเร ทุกฺกฏํฯ คมฺภีเร หตฺเถหิ วา ปาเทหิ วา ปโยคํ กโรนฺตสฺส หตฺถวาเรหิ วา ปทวาเรหิ วา ปโยเค ปโยเค ทุกฺกฏํฯ เอเสว นโย กุมฺภิคหณตฺถํ นิมุชฺชนุมฺมุชฺชเนสุฯ สเจ ปน อนฺตรา กิญฺจิ อุทกสปฺปํ วา วาฬมจฺฉํ วา ทิสฺวา ภีโต ปลายติ, อนาปตฺติฯ อามสนาทีสุ ภูมิคตาย กุมฺภิยา วุตฺตนเยเนว วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ อยํ ปน วิเสโส – ตตฺถ ภูมิํ ขณิตฺวา กฑฺฒติ, อิธ กทฺทเม โอสาเรติฯ เอวํ ฉหากาเรหิ ฐานปริจฺเฉโท โหติฯ

อุปฺปลาทีสุ ยสฺมิํ ปุปฺเผ วตฺถุํ ปูเรติ, ตสฺมิํ ฉินฺนมตฺเต ปาราชิกํฯ อุปฺปลชาติกานญฺเจตฺถ ยาว เอกสฺมิมฺปิ ปสฺเส วาโก น ฉิชฺชติ, ตาว รกฺขติฯ ปทุมชาติกานํ ปน ทณฺเฑ ฉินฺเน อพฺภนฺตเร สุตฺตํ อจฺฉินฺนมฺปิ น รกฺขติฯ สามิเกหิ ฉินฺทิตฺวา ฐปิตานิ อุปฺปลาทีนิ โหนฺติ, ยํ วตฺถุํ ปูเรติ, ตสฺมิํ อุทฺธเฏ ปาราชิกํฯ หตฺถกพทฺธานิ โหนฺติ, ยสฺมิํ หตฺถเก วตฺถุ ปูรติ, ตสฺมิํ อุทฺธเฏ ปาราชิกํฯ ภารพทฺธานิ โหนฺติ, ตํ ภารํ ฉนฺนํ อาการานํ เยน เกนจิ อากาเรน ฐานา จาเวนฺตสฺส ภูมฏฺฐกุมฺภิยํ วุตฺตนเยน ปาราชิกํฯ