เมนู

ตตฺถ ยสฺมา น เกวลํ อิตฺถิยา เอว นิมิตฺตํ ปาราชิกวตฺถุ, น จ มนุสฺสิตฺถิยา เอว, สุวณฺณรชตาทิมยานญฺจ อิตฺถีนมฺปิ นิมิตฺตํ วตฺถุเมว น โหติ; ตสฺมา ยํ ยํ วตฺถุ โหติ, ตํ ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘ติสฺโส อิตฺถิโย’’ติอาทินา นเยน เยสํ นิมิตฺตานิ วตฺถูนิ โหนฺติ, เต สตฺเต วตฺวา ‘‘มนุสฺสิตฺถิยา ตโย มคฺเค’’ติอาทินา นเยน ตานิ วตฺถูนิ อาหฯ

ตตฺถ ติสฺโส อิตฺถิโย, ตโย อุภโตพฺยญฺชนกา, ตโย ปณฺฑกา, ตโย ปุริสาติ ปาราชิกวตฺถูนํ นิมิตฺตานํ นิสฺสยา ทฺวาทส สตฺตา โหนฺติฯ เตสุ อิตฺถิปุริสา ปากฏา เอว ฯ ปณฺฑกอุภโตพฺยญฺชนกเภโท ปพฺพชฺชาขนฺธกวณฺณนายํ ปากโฏ ภวิสฺสติฯ

มนุสฺสิตฺถิยา ตโย มคฺเค เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺตสฺสาติ เอตฺถ จ มนุสฺสิตฺถิยา ตีสุ มคฺเคสูติ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ เอวํ สพฺพตฺถฯ สพฺเพ เอว เจเต มนุสฺสิตฺถิยา ตโย มคฺคา, อมนุสฺสิตฺถิยา ตโย, ติรจฺฉานคติตฺถิยา ตโยติ นว; มนุสฺสอุภโตพฺยญฺชนกาทีนํ นว; มนุสฺสปณฺฑกาทีนํ ทฺเว ทฺเว กตฺวา ฉ; ตถา มนุสฺสปุริสาทีนนฺติ สมติํส มคฺคา โหนฺติฯ เอเตสุ นิมิตฺตสงฺขาเตสุ ยตฺถ กตฺถจิ อตฺตโน องฺคชาตํ ติลผลมตฺตมฺปิ ปเวเสตฺวา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวนฺโต ปาราชิกํ อาปชฺชติฯ

ปฐมจตุกฺกกถาวณฺณนา

[57] อาปชฺชนฺโต ปน ยสฺมา เสวนจิตฺเตเนว อาปชฺชติ, น วินา เตน; ตสฺมา ตํ ลกฺขณํ ทสฺเสนฺโต ภควา ‘‘ภิกฺขุสฺส เสวนจิตฺตํ อุปฏฺฐิเต’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ภิกฺขุสฺสาติ เมถุนเสวนกสฺส ภิกฺขุสฺสฯ เสวนจิตฺตํ อุปฏฺฐิเตติ ภุมฺมตฺเถ ปจฺจตฺตวจนํ, เสวนจิตฺเต ปจฺจุปฏฺฐิเตติ อตฺโถฯ วจฺจมคฺคํ องฺคชาตํ ปเวเสนฺตสฺสาติ เยน มคฺเคน วจฺจํ นิกฺขมติ ตํ มคฺคํ อตฺตโน องฺคชาตํ ปุริสนิมิตฺตํ ติลผลมตฺตมฺปิ ปเวเสนฺตสฺสฯ อาปตฺติ ปาราชิกสฺสาติ อาปตฺติ ปาราชิกา อสฺส โหตีติ อตฺโถฯ อถ วา อาปตฺตีติ อาปชฺชนํ โหติฯ ปาราชิกสฺสาติ ปาราชิกธมฺมสฺสฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ