[89] ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามฏฺฐสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป.… วิจิกิจฺฉา, อุทฺธจฺจํ, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป.… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป.… ปุพฺเพ…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ ปรามฏฺเฐ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ (ยาว อาวชฺชนา สพฺพํ กาตพฺพํ)ฯ (1)
ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ…เป.… ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ ปรามฏฺเฐ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (2)
ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ปรามฏฺฐสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ…เป.… ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ ปรามฏฺเฐ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติฯ (3)
(เอวํ อิตเรปิ ตีณิ อารพฺภ กาตพฺพานิฯ อิมํ ทุกํ ปรามาสทุกสทิสํฯ โลกุตฺตรํ ยหิํ น ลพฺภติ ตหิํ น กาตพฺพํฯ)
ปรามาสปรามฏฺฐทุกํ นิฏฺฐิตํฯ
54. ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺฐทุกํ
1. ปฏิจฺจวาโร
1. ปจฺจยานุโลมํ
1. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
[90] ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ปรามฏฺฐํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ปรามฏฺโฐ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ปรามฏฺฐํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ…เป.… ทฺเว ขนฺเธ…เป.…ฯ
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ อปรามฏฺฐํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต อปรามฏฺโฐ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ)ฯ
(ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํฯ)
ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺฐทุกํ นิฏฺฐิตํฯ
ปรามาสโคจฺฉกํ นิฏฺฐิตํฯ
10. มหนฺตรทุกํ
55. สารมฺมณทุกํ
1. ปฏิจฺจวาโร
1. ปจฺจยานุโลมํ
1. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
[1] สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป.… ทฺเว ขนฺเธ…เป.… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (1)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมเณ ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺฐานํ รูปํ; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (2)
สารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ…เป.… ทฺเว ขนฺเธ…เป.… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (3)
[2] อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อนารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เอกํ มหาภูตํ…เป.… มหาภูเต ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺฐานํ รูปํ กฏตฺตารูปํ อุปาทารูปํฯ (1)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธาฯ (2)
อนารมฺมณํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ จ อนารมฺมโณ จ ธมฺโม อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุํ ปฏิจฺจ สารมฺมณา ขนฺธา, มหาภูเต ปฏิจฺจ กฏตฺตารูปํฯ (3)
[3] สารมฺมณญฺจ อนารมฺมณญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ สารมฺมโณ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปฏิสนฺธิกฺขเณ สารมฺมณํ เอกํ ขนฺธญฺจ วตฺถุญฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป.… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป.…ฯ (1)
