สุทฺธํ

[14] นเหตุยา เอกํ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปญฺจ, นอนนฺตเร ตีณิ…เป.… นอุปนิสฺสเย ตีณิ, นปุเรชาเต ปญฺจ, นปจฺฉาชาเต ปญฺจ , นอาเสวเน ปญฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปญฺจ, นอาหาเร เอกํ, นอินฺทฺริเย เอกํ, นฌาเน เอกํ, นมคฺเค เอกํ, นสมฺปยุตฺเต ตีณิ, นวิปฺปยุตฺเต ปญฺจ, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิฯ

3. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ

[15] เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ปญฺจ (เอวํ สพฺพตฺถ กาตพฺพํ)ฯ

4. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ

[16] นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ เอกํ…เป.… อวิคเต เอกํฯ

4. นิสฺสยวาโร

(นิสฺสยวาโร ปจฺจยวารสทิโสฯ)

5. สํสฏฺฐวาโร

ปรามาสํ ธมฺมํ สํสฏฺโฐ โนปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสํ สํสฏฺฐา สมฺปยุตฺตกา ขนฺธา (เอวํ ปญฺจ ปญฺหา กาตพฺพา อรูเปเยว, สํสฏฺฐวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ เอวํ กาตพฺพา)ฯ

7. ปญฺหาวาโร

1. ปจฺจยานุโลมํ

1. วิภงฺควาโร

เหตุปจฺจโย

[17] โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (1)

โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนปรามาสา เหตู ปรามาสสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (2)

โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส จ โนปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – โนปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปรามาสสฺส จ จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (3)

อารมฺมณปจฺจโย

[18] ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามาสํ อารพฺภ ปรามาโส อุปฺปชฺชติฯ (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสํ อารพฺภ โนปรามาสา ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติฯ (มูลํ กาตพฺพํ) ปรามาสํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติฯ (3)

[19] โนปรามาโส ธมฺโม โนปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป.… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ …เป.… ฌานา วุฏฺฐหิตฺวา ฌานํ…เป.… อริยา มคฺคา วุฏฺฐหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติฯ นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; อริยา โนปรามาเส ปหีเน กิเลเส…เป.… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป.… ปุพฺเพ…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป.… วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป.… วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติฯ เจโตปริยญาเณน โนปรามาสจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานญฺจายตนํ วิญฺญาณญฺจายตนสฺส…เป.… อากิญฺจญฺญายตนํ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสฺส…เป.… รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… โผฏฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… โนปรามาสา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณสฺส, ยถากมฺมูปคญาณสฺส, อนาคตํสญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (1)

โนปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ…เป.… ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ โนปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (2)