สารตฺถทีปนิยา นาม วินยฏีกาย
สมนฺตปาสาทิกาวณฺณนาย
ทุติโย ภาโค

ปฐมปาราชิกวณฺณนา

[1] อนุปทวณฺณนนฺติ ปทมฺปทมฺปฏิวณฺณนํ ปทานุกฺกเมน
วณฺณนํ วา ฯ ภณฺฑปฺปโยชนอุทฺธารสารณาทินา กิจฺเจนาติ เอตฺถ
วิกฺกายิกภณฺฑสฺส วิกฺกีณนํ ภณฺฑปฺปโยชนํ ฯ ทาตุํ สงฺเกติเต
ทิวเส คนฺตฺวา คหณํ อุทฺธาโร ฯ อสุกสฺมึ ทิวเส ทาตพฺพนฺติ
สตุปฺปาทนํ สารณํ ฯ จตุพฺพิธายาติ ขตฺติยพฺราหฺมณคหปติสมณานํ
วเสน จตุพฺพิธาย ฯ ภิกฺขุภิกฺขุนีอุปาสกอุปาสิกานํ วเสน วา ฯ
ทิสฺวานสฺส เอตทโหสีติ เหตุอตฺโถ อยํ ทิสฺวานสทฺโท อสมาน-
กตฺตุโก ยถา ฆตํ ปิวิตฺวา พลํ โหติ สีหํ ทิสฺวา ภยํ โหตีติ ฯ
ทสฺสนการณา หิ เอตํ ปริวิตกฺกนํ อโหสิ ฯ กิญฺจาปิ เอตฺถ
ภพฺพกุลปุตฺตสฺสาติ วุตฺตํ ตถาปิ อุปนิสฺสยสมฺปนฺนสฺสาปิ
อชาตสตฺตุโน วิย อนฺตราโย ภวิสฺสตีติ อิมสฺส เถรสฺสาปิ กตปาป-
กมฺมมูลวิปฺปฏิสารวเสน อธิคมนฺตราโย อโหสีติ วทนฺติ ฯ กิมฺปน
[ ม. ป. 19 ส.ป. 234-5 ]

เยสํ มคฺคผลานํ อุปนิสฺสโย อตฺถิ พุทฺธานํ สมฺมุขีภาเวปิ เตสํ
อนฺตราโย โหตีติ ฯ อาม โหติ น ปน พุทฺเธ ปฏิจฺจ ฯ
พุทฺธา หิ ปเรสํ มคฺคผลาธิคมาย อุสฺสาหชาตา ตตฺถ นิรนฺตรํ
ยุตฺตปฺปยุตฺตาเอว โหนฺติ ตสฺมา เต ปฏิจฺจ เตสํ อนฺตราโย
น โหติ ฯ อถโข กิริยาปริหานิยา วา ปาปมิตฺตตาย วา โหติ ฯ
กิริยาปริหานิ ปน เทสกสฺส ตสฺเสว วา ปุคฺคลสฺส ตชฺชปฺปโยคา-
ภาวโต เวทิตพฺพา ฯ เทสกวเสน ปเนตฺถ ปริหานิ สาวกานํ
วเสเนว เวทิตพฺพา น พุทฺธานํ วเสน ฯ ตถาหิ สเจ
ธมฺมเสนาปติ ธนญฺชานิยสฺส พฺราหฺมณสฺส อาสยํ ญตฺวา ธมฺมํ
เทสยิสฺส พฺราหฺมโณ โสตาปนฺโน อภวิสฺส ฯ เอวํ ตาว เทสกสฺส
วเสน กิริยาปริหานิยา อนฺตราโย โหติ ฯ สเจ เปโส หตฺถาโรห-
ปุตฺโต ภควโต สมฺมุขา ธมฺมํ สุณนฺโต มุหุตฺตํ นิสีเทยฺย ยาวสฺส
ภควา อตฺตนฺตปาทิเก จตฺตาโร ปุคฺคเล วิตฺถาเรน วิภชิตฺวา
เทเสติ โสตาปตฺติผเลน สํยุตฺโต อภวิสฺส ฯ เอวํ ปุคฺคลสฺส
วเสน กิริยาปริหานิยา อนฺตราโย โหติ นาม ฯ อิมสฺส หิ
อุปาสกสฺส กิริยาปริหานิ ชาตา อปรินิฏฺฐิตาย เทสนาย อุฏฺฐหิตฺวา
ปกฺกนฺตตฺตา ฯ สเจ อชาตสตฺตุ เทวทตฺตสฺส วจนํ คเหตฺวา
ปิตุฆาตกมฺมํ นากริสฺส สามญฺญผลสุตฺตกถิตทิวเส โสตาปนฺโน
อภวิสฺส ฯ ตสฺส วจนํ คเหตฺวา ปิตุฆาตกมฺมสฺส กตตฺตา ปน
[ม. ป. 19 ส.ป. 235 ]