จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา พุทฺธปาตุภาวา ปาตุภวนฺตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล พุทฺธปาตุภาวา ปาตุภวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
ปุคฺคโล พุทฺธปาตุภาวา ปาตุภวตีติ? อามนฺตาฯ พุทฺธสฺส ภควโต ปรินิพฺพุเต อุจฺฉินฺโน ปุคฺคโล, นตฺถิ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
สงฺฆานุโยโคฯ
21. สจฺจิกฏฺฐสภาคานุโยโค
[208] ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล สงฺขโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุคฺคโล อสงฺขโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ
[209] ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตา ฯ สงฺขตญฺจ อสงฺขตญฺจ ฐเปตฺวา อตฺถญฺญา ตติยา โกฏีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
[210] สงฺขตญฺจ อสงฺขตญฺจ ฐเปตฺวา อตฺถญฺญา ตติยา โกฏีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ธาตุโยฯ กตมา ทฺเว? สงฺขตา จ ธาตุ อสงฺขตา จ ธาตุฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ธาตุโย’’ติ [ม. นิ. 1.125, อาลปนมตฺตเมว นานํ]! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺขตญฺจ อสงฺขตญฺจ ฐเปตฺวา อตฺถญฺญา ตติยา โกฏี’’ติฯ
[211] ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ สงฺขตํ, อญฺญํ อสงฺขตํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
[212] ขนฺธา สงฺขตา, นิพฺพานํ อสงฺขตํ, ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺเญ ขนฺธา, อญฺญํ นิพฺพานํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
[213] รูปํ สงฺขตํ, นิพฺพานํ อสงฺขตํ, ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ รูปํ, อญฺญํ นิพฺพานํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ เวทนา… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ สงฺขตํ, นิพฺพานํ อสงฺขตํ, ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ วิญฺญาณํ, อญฺญํ นิพฺพานํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ