ภควตา โสตาปตฺติมคฺโค ภาวิโตติ? อามนฺตา ฯ ภควา โสตาปนฺโนติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ภควตา สกทาคามิ…เป.… อนาคามิมคฺโค ภาวิโตติ? อามนฺตาฯ ภควา อนาคามีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[812] ภควา เอเกน อริยมคฺเคน จตฺตาริ สามญฺญผลานิ สจฺฉิกโรติ, สาวกา จตูหิ อริยมคฺเคหิ จตฺตาริ สามญฺญผลานิ สจฺฉิกโรนฺตีติ? อามนฺตาฯ สาวกา พุทฺธสฺส ภควโต อทิฏฺฐํ ทกฺขนฺติ อนธิคตํ อธิคจฺฉนฺติ อสจฺฉิกตํ สจฺฉิกโรนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

เอกมคฺคกถา นิฏฺฐิตาฯ

18. อฏฺฐารสมวคฺโค

(182) 6. ฌานสงฺกนฺติกถา

[813] ฌานา ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ปฐมา ฌานา ตติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ฌานา ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ทุติยา ฌานา จตุตฺถํ ฌานํ สงฺกมตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปฐมา ฌานา ทุติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ยา ปฐมสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, สาว ทุติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปฐมา ฌานา ทุติยํ ฌานํ สงฺกมติ, น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยา ปฐมสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, สาว ทุติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธี’’ติ? อามนฺตาฯ ทุติยํ ฌานํ อนาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… อปฺปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ ทุติยํ ฌานํ อาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ทุติยํ ฌานํ อาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปฐมา ฌานา ทุติยํ ฌานํ สงฺกมตี’’ติ…เป.…ฯ

ปฐมา ฌานา ทุติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ปฐมํ ฌานํ กาเม อาทีนวโต มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ ทุติยํ ฌานํ กาเม อาทีนวโต มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปฐมํ ฌานํ สวิตกฺกํ สวิจารนฺติ? อามนฺตา ฯ ทุติยํ ฌานํ สวิตกฺกํ สวิจารนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปฐมา ฌานา ทุติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ตญฺเญว ปฐมํ ฌานํ ตํ ทุติยํ ฌานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[814] ทุติยา ฌานา ตติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ยา ทุติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, สาว ตติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ทุติยา ฌานา ตติยํ ฌานํ สงฺกมติ, น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยา ทุติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, สาว ตติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธี’’ติ? อามนฺตา ฯ ตติยํ ฌานํ อนาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… อปฺปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.… นนุ ตติยํ ฌานํ อาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ตติยํ ฌานํ อาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ทุติยา ฌานา ตติยํ ฌานํ สงฺกมตี’’ติฯ

ทุติยา ฌานา ตติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ทุติยํ ฌานํ วิตกฺกวิจาเร อาทีนวโต มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ ตติยํ ฌานํ วิตกฺกวิจาเร อาทีนวโต มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ทุติยํ ฌานํ สปฺปีติกนฺติ? อามนฺตาฯ ตติยํ ฌานํ สปฺปีติกนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ทุติยา ฌานา ตติยํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ตญฺเญว ทุติยํ ฌานํ ตํ ตติยํ ฌานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[815] ตติยา ฌานา จตุตฺถํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ยา ตติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, สาว จตุตฺถสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ตติยา ฌานา จตุตฺถํ ฌานํ สงฺกมติ, น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยา ตติยสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ, สาว จตุตฺถสฺส ฌานสฺส อุปฺปาทาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธี’’ติ? อามนฺตาฯ จตุตฺถํ ฌานํ อนาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… อปฺปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ จตุตฺถํ ฌานํ อาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ

หญฺจิ จตุตฺถํ ฌานํ อาวฏฺเฏนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ…เป.… ปณิทหนฺตสฺส อุปฺปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ตติยา ฌานา จตุตฺถํ ฌานํ สงฺกมตี’’ติฯ

ตติยา ฌานา จตุตฺถํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ตติยํ ฌานํ ปีติํ อาทีนวโต มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ จตุตฺถํ ฌานํ ปีติํ อาทีนวโต มนสิกโรโต อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ตติยํ ฌานํ สุขสหคตนฺติ? อามนฺตาฯ จตุตฺถํ ฌานํ สุขสหคตนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ตติยา ฌานา จตุตฺถํ ฌานํ สงฺกมตีติ? อามนฺตาฯ ตญฺเญว ตติยํ ฌานํ ตํ จตุตฺถํ ฌานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[816] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ฌานา ฌานํ สงฺกมตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหิ…เป.… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรตี’’ติ [อ. นิ. 2.13; 4.163]! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ ฌานา ฌานํ สงฺกมตีติฯ

ฌานสงฺกนฺติกถา นิฏฺฐิตาฯ

18. อฏฺฐารสมวคฺโค

(183) 7. ฌานนฺตริกกถา

[817] อตฺถิ ฌานนฺตริกาติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ ผสฺสนฺตริกา…เป.… อตฺถิ สญฺญนฺตริกาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ ฌานนฺตริกาติ? อามนฺตาฯ ทุติยสฺส จ ฌานสฺส ตติยสฺส จ ฌานสฺส อนฺตเร อตฺถิ ฌานนฺตริกาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ ฌานนฺตริกาติ? อามนฺตาฯ ตติยสฺส จ ฌานสฺส จตุตฺถสฺส จ ฌานสฺส อนฺตเร อตฺถิ ฌานนฺตริกาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ทุติยสฺส จ ฌานสฺส ตติยสฺส จ ฌานสฺส อนฺตเร นตฺถิ ฌานนฺตริกาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ทุติยสฺส จ ฌานสฺส ตติยสฺส จ ฌานสฺส อนฺตเร นตฺถิ ฌานนฺตริกา, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อตฺถิ ฌานนฺตริกา’’ติฯ