เมนู

[122] วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ปสฺสามหํ, ภิกฺขเว, ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ, สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานามี’’ติ กตฺวา เตเนว การเณน ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ ภควา ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน รูปํ ปสฺสติ ปุคฺคลํ ปสฺสตีติ? รูปํ ปสฺสติฯ รูปํ ปุคฺคโล, รูปํ จวติ, รูปํ อุปปชฺชติ, รูปํ ยถากมฺมูปคนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ

ภควา ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน รูปํ ปสฺสติ ปุคฺคลํ ปสฺสตีติ? ปุคฺคลํ ปสฺสติฯ ปุคฺคโล รูปํ รูปายตนํ รูปธาตุ นีลํ ปีตกํ โลหิตกํ โอทาตํ จกฺขุวิญฺเญยฺยํ จกฺขุสฺมิํ ปฏิหญฺญติ, จกฺขุสฺส อาปาถํ อาคจฺฉตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ

ภควา ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน รูปํ ปสฺสติ ปุคฺคลํ ปสฺสตีติ? อุโภ ปสฺสติฯ อุโภ รูปํ รูปายตนํ รูปธาตุ, อุโภ นีลา, อุโภ ปีตกา, อุโภ โลหิตกา, อุโภ โอทาตา, อุโภ จกฺขุวิญฺเญยฺยา, อุโภ จกฺขุสฺมิํ ปฏิหญฺญนฺติ, อุโภ จกฺขุสฺส อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ, อุโภ จวนฺติ, อุโภ อุปปชฺชนฺติ, อุโภ ยถากมฺมูปคาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ

อุปาทาปญฺญตฺตานุโยโคฯ

13. ปุริสการานุโยโค

[123] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ? อามนฺตาฯ กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[124] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[125] ตสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[126] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ, ปุคฺคลสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[127] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อุปลพฺภตีติ, นิพฺพานสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[128] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อุปลพฺภตีติ, มหาปถวิยา กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[129] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มหาสมุทฺโท อุปลพฺภตีติ, มหาสมุทฺทสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[130] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ สิเนรุปพฺพตราชา อุปลพฺภตีติ, สิเนรุสฺส ปพฺพตราชสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[131] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ อาโป อุปลพฺภตีติ, อาปสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[132] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ เตโช อุปลพฺภตีติ, เตชสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[133] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ วาโย อุปลพฺภตีติ, วายสฺส กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[134] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ

ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อุปลพฺภนฺตีติ , ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[135] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ อญฺญานิ กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อญฺโญ กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[136] กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[137] กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก อุปลพฺภตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[138] ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[139] กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก อุปลพฺภตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ, ปุคฺคลสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[140] กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก อุปลพฺภตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อุปลพฺภตีติ, นิพฺพานสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[141] กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก อุปลพฺภตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อุปลพฺภตีติ…เป.… มหาสมุทฺโท อุปลพฺภตีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อุปลพฺภตีติ… อาโป อุปลพฺภตีติ… เตโช อุปลพฺภตีติ… วาโย อุปลพฺภตีติ…เป.… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อุปลพฺภนฺตีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[142] กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก อุปลพฺภตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ อญฺโญ กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปาโก, อญฺโญ กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ วิปากปฏิสํเวทีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[143] ทิพฺพํ สุขํ อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[144] ทิพฺพํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[145] ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[146] ทิพฺพํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ, ปุคฺคลสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[147] ทิพฺพํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อุปลพฺภตีติ, นิพฺพานสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[148] ทิพฺพํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตา ฯ มหาปถวี อุปลพฺภตีติ… มหาสมุทฺโท อุปลพฺภตีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อุปลพฺภตีติ… อาโป อุปลพฺภตีติ… เตโช อุปลพฺภตีติ… วาโย อุปลพฺภตีติ…เป.… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อุปลพฺภนฺตีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[149] ทิพฺพํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตา ฯ อญฺญํ ทิพฺพํ สุขํ, อญฺโญ ทิพฺพสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวทีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[150] มานุสกํ สุขํ อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[151] มานุสกํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[152] ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[153] มานุสกํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ, ปุคฺคลสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[154] มานุสกํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อุปลพฺภตีติ, นิพฺพานสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[155] มานุสกํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อุปลพฺภตีติ…เป.… มหาสมุทฺโท อุปลพฺภตีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อุปลพฺภตีติ… อาโป อุปลพฺภตีติ… เตโช อุปลพฺภตีติ… วาโย อุปลพฺภตีติ… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อุปลพฺภนฺตีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[156] มานุสกํ สุขํ อุปลพฺภตีติ, มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ ? อามนฺตาฯ อญฺญํ มานุสกํ สุขํ อญฺโญ มานุสกสฺส สุขสฺส ปฏิสํเวทีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[157] อาปายิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[158] อาปายิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[159] ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[160] อาปายิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ, ปุคฺคลสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[161] อาปายิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อุปลพฺภตีติ, นิพฺพานสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[162] อาปายิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อุปลพฺภตีติ…เป.… มหาสมุทฺโท อุปลพฺภตีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อุปลพฺภตีติ… อาโป อุปลพฺภตีติ… เตโช อุปลพฺภตีติ… วาโย อุปลพฺภตีติ… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อุปลพฺภนฺตีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[163] อาปายิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ ? อามนฺตาฯ อญฺญํ อาปายิกํ ทุกฺขํ, อญฺโญ อาปายิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวทีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[164] เนรยิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ

เนรยิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[165] ตสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[166] เนรยิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อุปลพฺภตีติ, ปุคฺคลสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[167] เนรยิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อุปลพฺภตีติ, นิพฺพานสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[168] เนรยิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อุปลพฺภตีติ…เป.… มหาสมุทฺโท อุปลพฺภตีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อุปลพฺภตีติ… อาโป อุปลพฺภตีติ… เตโช อุปลพฺภตีติ… วาโย อุปลพฺภตีติ… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อุปลพฺภนฺตีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[169] เนรยิกํ ทุกฺขํ อุปลพฺภตีติ, เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ ? อามนฺตาฯ อญฺญํ เนรยิกํ ทุกฺขํ, อญฺโญ เนรยิกสฺส ทุกฺขสฺส ปฏิสํเวทีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[170] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ โส กโรติ โส ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[171] โส กโรติ โส ปฏิสํเวเทตีติ? อามนฺตาฯ สยงฺกตํ สุขทุกฺขนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[172] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[173] อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? อามนฺตาฯ ปรงฺกตํ สุขทุกฺขนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[174] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตา ฯ โส จ อญฺโญ จ กโรนฺติ โส จ อญฺโญ จ ปฏิสํเวเทนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[175] โส จ อญฺโญ จ กโรนฺติ, โส จ อญฺโญ จ ปฏิสํเวเทนฺตีติ? อามนฺตาฯ สยงฺกตญฺจ ปรงฺกตญฺจ สุขทุกฺขนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[176] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ

เนว โส กโรติ น โส ปฏิสํเวเทติ, น อญฺโญ กโรติ น อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[177] เนว โส กโรติ น โส ปฏิสํเวเทติ, น อญฺโญ กโรติ น อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? อามนฺตาฯ อสยงฺการํ อปรงฺการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[178] กลฺยาณปาปกานิ กมฺมานิ อุปลพฺภนฺตีติ, กลฺยาณปาปกานํ กมฺมานํ กตฺตา กาเรตา วิปากปฏิสํเวที อุปลพฺภตีติ? อามนฺตาฯ โส กโรติ โส ปฏิสํเวเทติ, อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทติ, โส จ อญฺโญ จ กโรนฺติ โส จ อญฺโญ จ ปฏิสํเวเทนฺติ, เนว โส กโรติ น โส ปฏิสํเวเทติ, น อญฺโญ กโรติ น อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[179] โส กโรติ โส ปฏิสํเวเทติ, อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทติ, โส จ อญฺโญ จ กโรนฺติ โส จ อญฺโญ จ ปฏิสํเวเทนฺติ, เนว โส กโรติ น โส ปฏิสํเวเทติ, น อญฺโญ กโรติ น อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? อามนฺตาฯ สยงฺกตํ สุขทุกฺขํ, ปรงฺกตํ สุขทุกฺขํ, สยงฺกตญฺจ ปรงฺกตญฺจ สุขทุกฺขํ, อสยงฺการํ อปรงฺการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[180] กมฺมํ อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ กมฺมการโก อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[181] กมฺมํ อตฺถีติ, กมฺมการโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส การโก อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[182] ตสฺส การโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[183] กมฺมํ อตฺถีติ, กมฺมการโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อตฺถีติ, ปุคฺคลสฺส การโก อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[184] กมฺมํ อตฺถีติ, กมฺมการโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อตฺถีติ, นิพฺพานสฺส การโก อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[185] กมฺมํ อตฺถีติ, กมฺมการโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อตฺถีติ…เป.… มหาสมุทฺโท อตฺถีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อตฺถีติ… อาโป อตฺถีติ… เตโช อตฺถีติ… วาโย อตฺถีติ… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อตฺถีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ การโก อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[186] กมฺมํ อตฺถีติ, กมฺมการโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ กมฺมํ, อญฺโญ กมฺมการโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[187] วิปาโก อตฺถีติ? อามนฺตาฯ วิปากปฏิสํเวที อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[188] วิปาโก อตฺถีติ, วิปากปฏิสํเวที อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ปฏิสํเวที อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[189] ตสฺส ปฏิสํเวที อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ตสฺส ตสฺเสว นตฺถิ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยา, นตฺถิ วฏฺฏุปจฺเฉโท, นตฺถิ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… วิปาโก อตฺถีติ, วิปากปฏิสํเวที อตฺถีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล อตฺถีติ, ปุคฺคลสฺส ปฏิสํเวที อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[190] วิปาโก อตฺถีติ, วิปากปฏิสํเวที อตฺถีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อตฺถีติ, นิพฺพานสฺส ปฏิสํเวที อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[191] วิปาโก อตฺถีติ, วิปากปฏิสํเวที อตฺถีติ? อามนฺตาฯ มหาปถวี อตฺถีติ…เป.… มหาสมุทฺโท อตฺถีติ… สิเนรุปพฺพตราชา อตฺถีติ… อาโป อตฺถีติ… เตโช อตฺถีติ… วาโย อตฺถีติ… ติณกฏฺฐวนปฺปตโย อตฺถีติ, ติณกฏฺฐวนปฺปตีนํ ปฏิสํเวที อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[192] วิปาโก อตฺถีติ, วิปากปฏิสํเวที อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อญฺโญ วิปาโก, อญฺโญ วิปากปฏิสํเวทีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ (สํขิตฺตํ)

ปุริสการานุโยโคฯ

กลฺยาณวคฺโค ปฐโมฯ

14. อภิญฺญานุโยโค