(169) 4. อินฺทฺริยพทฺธกถา

[786] อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว ทุกฺขนฺติ? อามนฺตาฯ อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมํ วิปริณามธมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ อนินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมํ วิปริณามธมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมํ วิปริณามธมฺมํ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว ทุกฺข’’นฺติฯ

อนินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ…เป.… วิปริณามธมฺมํ, ตญฺจ น ทุกฺขนฺติ? อามนฺตาฯ อินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ สงฺขตํ…เป.… วิปริณามธมฺมํ, ตญฺจ น ทุกฺขนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ สงฺขตํ…เป.… วิปริณามธมฺมํ, ตญฺจ ทุกฺขนฺติ [อิทํ-ปุจฺฉาทฺวเยน ปุริมปุจฺฉาทฺวยสฺส ปุรโต ภวิตพฺพํ]? อามนฺตาฯ อนินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ สงฺขตํ…เป.… วิปริณามธมฺมํ, ตญฺจ ทุกฺขนฺติ [อิทํ-ปุจฺฉาทฺวเยน ปุริมปุจฺฉาทฺวยสฺส ปุรโต ภวิตพฺพํ]? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[787] อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว ทุกฺขนฺติ? อามนฺตาฯ นนุ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ [สํ. นิ. 3.15] วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อนินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจ’’นฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ [สํ. นิ. 3.15] วุตฺตํ ภควตา – อนินฺทฺริยพทฺธํ อนิจฺจํ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว ทุกฺข’’นฺติฯ

[788] น วตฺตพฺพํ – ‘‘อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว ทุกฺข’’นฺติ? อามนฺตาฯ ยถา อินฺทฺริยพทฺธสฺส ทุกฺขสฺส ปริญฺญาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ, เอวเมวํ อนินฺทฺริยพทฺธสฺส ทุกฺขสฺส ปริญฺญาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ยถา อินฺทฺริยพทฺธํ ทุกฺขํ ปริญฺญาตํ น ปุน อุปฺปชฺชติ , เอวเมวํ อนินฺทฺริยพทฺธํ ทุกฺขํ ปริญฺญาตํ น ปุน อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ เตน หิ อินฺทฺริยพทฺธญฺเญว ทุกฺขนฺติฯ

อินฺทฺริยพทฺธกถา นิฏฺฐิตาฯ

17. สตฺตรสมวคฺโค