เอวมฺปาหํ, ปุณฺณ, ‘กมฺมทายาทา สตฺตา’ติ วทามี’’ติ [ม. นิ. 2.81]ฯ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อญฺญํ กมฺมํ, อญฺโญ กมฺมูปจโย’’ติฯ
กมฺมูปจยกถา นิฏฺฐิตาฯ
ปนฺนรสมวคฺโคฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
ปจฺจยตา ววตฺถิตา, ปฏิจฺจสมุปฺปาโท, อทฺธา, ขโณ ลโย มุหุตฺตํ, จตฺตาโร อาสวา อนาสวา, โลกุตฺตรานํ ธมฺมานํ ชรามรณํ โลกุตฺตรา, สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติ โลกุตฺตรา, สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติ โลกิยา, สญฺญาเวทยิตนิโรธํ สมาปนฺโน กาลํ กเรยฺย, สฺเวว มคฺโค อสญฺญสตฺตุปปตฺติยา , อญฺญํ กมฺมํ อญฺโญ กมฺมูปจโยติฯ
ตติโย ปณฺณาสโกฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
อนุสยา, สํวโร, กปฺโป, มูลญฺจ ววตฺถิตาติฯ
16. โสฬสมวคฺโค
(156) 1. นิคฺคหกถา
[743] ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ‘‘มา รชฺชิ’’, ‘‘มา ทุสฺสิ’’, ‘‘มา มุยฺหิ’’, ‘‘มา กิลิสฺสี’’ติ นิคฺคณฺหาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อุปฺปนฺโน ผสฺโส ‘‘มา นิรุชฺฌี’’ติ นิคฺคณฺหาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปโร ปรสฺส อุปฺปนฺนา เวทนา…เป.… อุปฺปนฺนา สญฺญา… อุปฺปนฺนา เจตนา… อุปฺปนฺนํ จิตฺตํ… อุปฺปนฺนา สทฺธา… อุปฺปนฺนํ วีริยํ … อุปฺปนฺนา สติ… อุปฺปนฺโน สมาธิ…เป.… อุปฺปนฺนา ปญฺญา ‘‘มา นิรุชฺฌี’’ติ นิคฺคณฺหาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย ราคํ ปชหติ… โทสํ ปชหติ…เป.… อโนตฺตปฺปํ ปชหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย มคฺคํ ภาเวติ… สติปฏฺฐานํ ภาเวติ…เป.… โพชฺฌงฺคํ ภาเวตีติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ อญฺโญ อญฺญสฺส การโก, ปรงฺกตํ สุขํ ทุกฺขํ อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ
ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา –
‘‘อตฺตนาว กตํ ปาปํ, อตฺตนา สํกิลิสฺสติ;
อตฺตนา อกตํ ปาปํ, อตฺตนาว วิสุชฺฌติ;
สุทฺธิ อสุทฺธิ ปจฺจตฺตํ, นาญฺโญ อญฺญํ วิโสธเย’’ติ [ธ. ป. 165]ฯ
อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตี’’ติฯ
[744] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ พลปฺปตฺตา, อตฺถิ วสีภูตาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ พลปฺปตฺตา, อตฺถิ วสีภูตา, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตี’’ติฯ
นิคฺคหกถา นิฏฺฐิตาฯ
16. โสฬสมวคฺโค
