(131) 6. สมฺมุขีภูตกถา

[668] สมฺมุขีภูโต สํโยชนํ ชหตีติ? อามนฺตาฯ รตฺโต ราคํ ชหติ, ทุฏฺโฐ โทสํ ชหติ, มูฬฺโห โมหํ ชหติ, กิลิฏฺโฐ กิเลเส ชหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ราเคน ราคํ ชหติ, โทเสน โทสํ ชหติ, โมเหน โมหํ ชหติ, กิเลเสหิ กิเลเส ชหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ราโค จิตฺตสมฺปยุตฺโต, มคฺโค จิตฺตสมฺปยุตฺโตติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ราโค อกุสโล, มคฺโค กุสโลติ? อามนฺตาฯ กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[669] กุสลากุสลา…เป.… สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, สุวิทูรวิทูรานิ! กตมานิ จตฺตาริ? นภญฺจ, ภิกฺขเว, ปถวี จ – อิทํ ปฐมํ สุวิทูรวิทูรํ…เป.… ตสฺมา สตํ ธมฺโม อสพฺภิ อารกา’’ติฯ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘กุสลากุสลา…เป.… สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตี’’ติฯ

สมฺมุขีภูโต สํโยชนํ ชหตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต…เป.… อาสวานํ ขยญาณาย จิตฺตํ อภินินฺนาเมตี’’ติ! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สมฺมุขีภูโต สํโยชนํ ชหตี’’ติฯ

[670] น วตฺตพฺพํ – ‘‘สมฺมุขีภูโต สํโยชนํ ชหตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ตสฺส เอวํ ชานโต เอวํ ปสฺสโต กามาสวาปิ จิตฺตํ วิมุจฺจติ…เป.… อวิชฺชาสวาปิ จิตฺตํ วิมุจฺจตี’’ติ! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ สมฺมุขีภูโต สํโยชนํ ชหตีติฯ

สมฺมุขีภูตกถา นิฏฺฐิตาฯ

13. เตรสมวคฺโค

(132) 7. สมาปนฺโน อสฺสาเทติกถา

[671] สมาปนฺโน อสฺสาเทติ, ฌานนิกนฺติ ฌานารมฺมณาติ? อามนฺตาฯ ตํ ฌานํ ตสฺส ฌานสฺส อารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ตํ ฌานํ ตสฺส ฌานสฺส อารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ เตน ผสฺเสน ตํ ผสฺสํ ผุสติ, ตาย เวทนาย ตํ เวทนํ เวเทติ, ตาย สญฺญาย ตํ สญฺญํ สญฺชานาติ, ตาย เจตนาย ตํ เจตนํ เจเตติ, เตน จิตฺเตน ตํ จิตฺตํ จินฺเตติ, เตน วิตกฺเกน ตํ วิตกฺกํ วิตกฺเกติ, เตน วิจาเรน ตํ วิจารํ วิจาเรติ , ตาย ปีติยา ตํ ปีติ ปิยายติ, ตาย สติยา ตํ สติํ สรติ, ตาย ปญฺญาย ตํ ปญฺญํ ปชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฌานนิกนฺติ จิตฺตสมฺปยุตฺตา, ฌานํ จิตฺตสมฺปยุตฺตนฺติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฌานนิกนฺติ อกุสลํ, ฌานํ กุสลนฺติ? อามนฺตาฯ กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[672] กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, สุวิทูรวิทูรานิ! กตมานิ จตฺตาริ? นภญฺจ, ภิกฺขเว, ปถวี จ – อิทํ ปฐมํ สุวิทูรวิทูรํ…เป.… ตสฺมา สตํ ธมฺโม อสพฺภิ อารกา’’ติฯ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตี’’ติฯ

[673] น วตฺตพฺพํ – ‘‘สมาปนฺโน อสฺสาเทติ, ฌานนิกนฺติ ฌานารมฺมณา’’ติ? อามนฺตาฯ