หญฺจิ อตฺถิ โกจิ ‘‘อญฺญตฺร คจฺฉิสฺสามี’’ติ อญฺญตฺร คจฺฉติ…เป.… ‘‘อญฺญํ ปสาเรสฺสามี’’ติ อญฺญํ ปสาเรติ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘น ยถาจิตฺตสฺส กายกมฺม’’นฺติฯ

น ยถาจิตฺตสฺส กายกมฺมนฺติกถา นิฏฺฐิตาฯ

9. นวมวคฺโค

(94) 11. อตีตานาคตสมนฺนาคตกถา

[568] อตีเตน สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ นนุ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตีตํ นิรุทฺธํ วิคตํ วิปริณตํ อตฺถงฺคตํ อพฺภตฺถงฺคตํ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อตีเตน สมนฺนาคโต’’ติฯ

อนาคเตน สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ นนุ อนาคตํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนาคตํ อชาตํ อภูตํ อสญฺชาตํ อนิพฺพตฺตํ อนภินิพฺพตฺตํ อปาตุภูตํ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อนาคเตน สมนฺนาคโต’’ติฯ

[569] อตีเตน รูปกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต, อนาคเตน รูปกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺเนน รูปกฺขนฺเธน สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ ตีหิ รูปกฺขนฺเธหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีเตหิ ปญฺจหิ ขนฺเธหิ สมนฺนาคโต, อนาคเตหิ ปญฺจหิ ขนฺเธหิ สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺเนหิ ปญฺจหิ ขนฺเธหิ สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ ปนฺนรสหิ ขนฺเธหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตีเตน จกฺขายตเนน สมนฺนาคโต, อนาคเตน จกฺขายตเนน สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺเนน จกฺขายตเนน สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ ตีหิ จกฺขายตเนหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีเตหิ ทฺวาทสหิ อายตเนหิ สมนฺนาคโต, อนาคเตหิ ทฺวาทสหิ อายตเนหิ สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺเนหิ ทฺวาทสหิ อายตเนหิ สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ ฉตฺติํสายตเนหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตีตาย จกฺขุธาตุยา สมนฺนาคโต, อนาคตาย จกฺขุธาตุยา สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺนาย จกฺขุธาตุยา สมนฺนาคโตติ? อามนฺตา ฯ ตีหิ จกฺขุธาตูหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีตาหิ อฏฺฐารสหิ ธาตูหิ สมนฺนาคโต, อนาคตาหิ อฏฺฐารสหิ ธาตูหิ สมนฺนาคโต , ปจฺจุปฺปนฺนาหิ อฏฺฐารสหิ ธาตูหิ สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ จตุปญฺญาสธาตูหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตีเตน จกฺขุนฺทฺริเยน สมนฺนาคโต, อนาคเตน จกฺขุนฺทฺริเยน สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺเนน จกฺขุนฺทฺริเยน สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ ตีหิ จกฺขุนฺทฺริเยหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีเตหิ พาวีสตินฺทฺริเยหิ สมนฺนาคโต, อนาคเตหิ พาวีสตินฺทฺริเยหิ สมนฺนาคโต, ปจฺจุปฺปนฺเนหิ พาวีสตินฺทฺริเยหิ สมนฺนาคโตติ? อามนฺตาฯ ฉสฏฺฐินฺทฺริเยหิ สมนฺนาคโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[570] น วตฺตพฺพํ – ‘‘อตีตานาคเตหิ สมนฺนาคโต’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ อฏฺฐวิโมกฺขฌายี จตุนฺนํ ฌานานํ นิกามลาภี นวนฺนํ อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีนํ ลาภีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ อฏฺฐวิโมกฺขฌายี จตุนฺนํ ฌานานํ นิกามลาภี นวนฺนํ อนุปุพฺพวิหารสมาปตฺตีนํ ลาภี, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อตีตานาคเตหิ สมนฺนาคโต’’ติฯ

อตีตานาคตสมนฺนาคตกถา นิฏฺฐิตาฯ

นวมวคฺโคฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อานิสํสทสฺสาวิสฺส สํโยชนานํ ปหานํ, อมตารมฺมณํ สํโยชนํ, รูปํ สารมฺมณํ, อนุสยา อนารมฺมณา, เอวเมวํ ญาณํ, อตีตานาคตารมฺมณํ จิตฺตํ, สพฺพํ จิตฺตํ วิตกฺกานุปติตํ, สพฺพโส วิตกฺกยโต วิจารยโต วิตกฺกวิปฺผาโร สทฺโท, น ยถาจิตฺตสฺส วาจา, ตเถว กายกมฺมํ อตีตานาคเตหิ สมนฺนาคโตติฯ

10. ทสมวคฺโค

(95) 1. นิโรธกถา

[571] อุปปตฺเตสิเย ปญฺจกฺขนฺเธ อนิรุทฺเธ กิริยา ปญฺจกฺขนฺธา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตาฯ ทสนฺนํ ขนฺธานํ สโมธานํ โหติ, ทส ขนฺธา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ทสนฺนํ ขนฺธานํ สโมธานํ โหติ, ทส ขนฺธา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อุปปตฺเตสิเย ปญฺจกฺขนฺเธ อนิรุทฺเธ กิริยา จตฺตาโร ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺตีติ? อามนฺตาฯ นวนฺนํ ขนฺธานํ สโมธานํ โหติ, นว ขนฺธา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นวนฺนํ ขนฺธานํ สโมธานํ โหติ, นว ขนฺธา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อุปปตฺเตสิเย ปญฺจกฺขนฺเธ อนิรุทฺเธ กิริยาญาณํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ ฉนฺนํ ขนฺธานํ สโมธานํ โหติ, ฉ ขนฺธา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ฉนฺนํ ขนฺธานํ สโมธานํ โหติ, ฉ ขนฺธา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[572] อุปปตฺเตสิเย ปญฺจกฺขนฺเธ นิรุทฺเธ มคฺโค อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ มโต มคฺคํ ภาเวติ, กาลงฺกโต มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นิโรธกถา นิฏฺฐิตาฯ

10. ทสมวคฺโค

(96) 2. รูปํ มคฺโคติกถา

[573] มคฺคสมงฺคิสฺส รูปํ มคฺโคติ? อามนฺตาฯ สารมฺมณํ, อตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา อาโภโค สมนฺนาหาโร มนสิกาโร เจตนา ปตฺถนา ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ อนารมฺมณํ, นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนารมฺมณํ, นตฺถิ ตสฺส อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ; โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘มคฺคสมงฺคิสฺส รูปํ มคฺโค’’ติฯ

สมฺมาวาจา มคฺโคติ? อามนฺตาฯ สารมฺมณา, อตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ อนารมฺมณา, นตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนารมฺมณา, นตฺถิ ตาย อาวฏฺฏนา…เป.… ปณิธิ; โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘สมฺมาวาจา มคฺโค’’ติฯ