[52] ปุคฺคโล นุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน’’ติ? อามนฺตาฯ จกฺขายตนํ ปุคฺคโล…เป.… จกฺขายตนสฺมิํ ปุคฺคโล…เป.… อญฺญตฺร จกฺขายตนา ปุคฺคโล…เป.… ปุคฺคลสฺมิํ จกฺขายตนํ…เป.… ธมฺมายตนํ ปุคฺคโล…เป.… ธมฺมายตนสฺมิํ ปุคฺคโล…เป.… อญฺญตฺร ธมฺมายตนา ปุคฺคโล…เป.… ปุคฺคลสฺมิํ ธมฺมายตนํ…เป.…ฯ

จกฺขุธาตุ ปุคฺคโล…เป.… จกฺขุธาตุยา ปุคฺคโล…เป.… อญฺญตฺร จกฺขุธาตุยา ปุคฺคโล…เป.… ปุคฺคลสฺมิํ จกฺขุธาตุ…เป.… ธมฺมธาตุ ปุคฺคโล…เป.… ธมฺมธาตุยา ปุคฺคโล…เป.… อญฺญตฺร ธมฺมธาตุยา ปุคฺคโล…เป.… ปุคฺคลสฺมิํ ธมฺมธาตุ…เป.…ฯ

จกฺขุนฺทฺริยํ ปุคฺคโล…เป.… จกฺขุนฺทฺริยสฺมิํ ปุคฺคโล…เป.… อญฺญตฺร จกฺขุนฺทฺริยา ปุคฺคโล…เป.… ปุคฺคลสฺมิํ จกฺขุนฺทฺริยํ…เป.… อญฺญาตาวินฺทฺริยํ ปุคฺคโล…เป.… อญฺญาตาวินฺทฺริยสฺมิํ ปุคฺคโล…เป.… อญฺญตฺร อญฺญาตาวินฺทฺริยา ปุคฺคโล…เป.… ปุคฺคลสฺมิํ อญฺญาตาวินฺทฺริยนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ

อาชานาหิ ปฏิกมฺมํฯ หญฺจิ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน,’’ เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปุคฺคลสฺมิํ อญฺญาตาวินฺทฺริย’’นฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตพฺเพ โข – ‘วุตฺตํ ภควตา – อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน,’ โน จ วตฺตพฺเพ – ‘ปุคฺคลสฺมิํ อญฺญาตาวินฺทฺริย’’’นฺติ มิจฺฉาฯ

โน เจ ปน วตฺตพฺเพ – ‘‘ปุคฺคลสฺมิํ อญฺญาตาวินฺทฺริย’’นฺติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘วุตฺตํ ภควตา – ‘อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน’’’ติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตพฺเพ โข – ‘วุตฺตํ ภควตา – อตฺถิ ปุคฺคโล อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน,’ โน จ วตฺตพฺเพ – ‘ปุคฺคลสฺมิํ อญฺญาตาวินฺทฺริย’’’นฺติ มิจฺฉา…เป.…ฯ

จตุกฺกนยสํสนฺทนํฯ

8. ลกฺขณยุตฺติกถา

[53] ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล สปฺปจฺจโย…เป.… ปุคฺคโล อปฺปจฺจโย… ปุคฺคโล สงฺขโต … ปุคฺคโล อสงฺขโต… ปุคฺคโล สสฺสโต … ปุคฺคโล อสสฺสโต… ปุคฺคโล สนิมิตฺโต… ปุคฺคโล อนิมิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ (สํขิตฺตํ)