หญฺจิ นตฺถิ อรหโต สญฺญาวิปริเยโส จิตฺตวิปริเยโส ทิฏฺฐิวิปริเยโส, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อตฺถิ อรหโต วิปริเยโส’’ติฯ

[427] น วตฺตพฺพํ – ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ สมาปนฺนสฺส วิปรีเต ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ สมาปชฺชนฺตสฺส สพฺเพว ปถวีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ เตน หิ ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ สมาปนฺนสฺส วิปรีเต ญาณนฺติฯ

ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ สมาปนฺนสฺส วิปรีเต ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ นนุ ปถวี อตฺถิ, อตฺถิ จ โกจิ ปถวิํ ปถวิโต สมาปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ปถวี อตฺถิ, อตฺถิ จ โกจิ ปถวิํ ปถวิโต สมาปชฺชติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ สมาปนฺนสฺส วิปรีเต ญาณ’’นฺติฯ

ปถวี อตฺถิ, ปถวิํ ปถวิโต สมาปชฺชนฺตสฺส วิปรีตํ โหตีติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ อตฺถิ, นิพฺพานํ นิพฺพานโต สมาปชฺชนฺตสฺส วิปรีตํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ สมาปนฺนสฺส วิปรีเต ญาณ’’นฺติฯ

วิปรีตกถา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค

(46) 4. นิยามกถา

[428] อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ นิยตสฺส อนิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นิยตสฺส อนิยามคมนาย นตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตา ฯ นิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิยตสฺส อนิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนิยตสฺส อนิยามคมนาย นตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[429] อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ นิยาโมติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ สติปฏฺฐานา… สมฺมปฺปธานา… อิทฺธิปาทา… อินฺทฺริยา… พลา… โพชฺฌงฺคาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ นิยาโมติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ นิยาโม, โน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณ’’นฺติฯ

อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ สติปฏฺฐานา…เป.… โพชฺฌงฺคาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อนิยตสฺส นิยามคมนาย นตฺถิ โพชฺฌงฺคา, โน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณ’’นฺติฯ

[430] อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ โคตฺรภุโน ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติมคฺเค ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติผเล ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.… อรหตฺตสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส อรหตฺเต ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[431] น วตฺตพฺพํ – ‘‘อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณ’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ ภควา ชานาติ – ‘‘อยํ ปุคฺคโล สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสติ, ภพฺโพ อยํ ปุคฺคโล ธมฺมํ อภิสเมตุ’’นฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ภควา ชานาติ – ‘‘อยํ ปุคฺคโล สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมิสฺสติ, ภพฺโพ อยํ ปุคฺคโล ธมฺมํ อภิสเมตุํ,’’ เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อนิยตสฺส นิยามคมนาย อตฺถิ ญาณ’’นฺติฯ

นิยามกถา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค