โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สกทาคามิผลสมงฺคิสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? อามนฺตา ฯ สกทาคามิผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อนาคามิผลสมงฺคิสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนาคามิผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหตฺตผลสมงฺคิสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อรหตฺตสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส วิมุตฺติญาณํ วิมุตฺตํ ตญฺจ ผลํ ปตฺตสฺส ญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

วิมุตฺติกถา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค

(44) 2. อเสขญาณกถา

[421] เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เสโข อเสขํ ธมฺมํ ชานาติ ปสฺสติ, ทิฏฺฐํ วิทิตํ สจฺฉิกตํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, กาเยน ผุสิตฺวา วิหรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ เสโข อเสขํ ธมฺมํ น ชานาติ น ปสฺสติ, อทิฏฺฐํ อวิทิตํ อสจฺฉิกตํ น อุปสมฺปชฺช วิหรติ, น กาเยน ผุสิตฺวา วิหรตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ เสโข อเสขํ ธมฺมํ น ชานาติ น ปสฺสติ, อทิฏฺฐํ อวิทิตํ อสจฺฉิกตํ น อุปสมฺปชฺช วิหรติ, น กาเยน ผุสิตฺวา วิหรติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถี’’ติฯ

อเสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถิ, อเสโข อเสขํ ธมฺมํ ชานาติ ปสฺสติ, ทิฏฺฐํ วิทิตํ สจฺฉิกตํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, กาเยน ผุสิตฺวา วิหรตีติ? อามนฺตาฯ เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถิ , เสโข อเสขํ ธมฺมํ ชานาติ ปสฺสติ, ทิฏฺฐํ วิทิตํ สจฺฉิกตํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, กาเยน ผุสิตฺวา วิหรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[422] เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถิ, เสโข อเสขํ ธมฺมํ น ชานาติ น ปสฺสติ, อทิฏฺฐํ อวิทิตํ อสจฺฉิกตํ น อุปสมฺปชฺช วิหรติ, น กาเยน ผุสิตฺวา วิหรตีติ? อามนฺตาฯ อเสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถิ, อเสโข อเสขํ ธมฺมํ น ชานาติ น ปสฺสติ, อทิฏฺฐํ อวิทิตํ อสจฺฉิกตํ น อุปสมฺปชฺช วิหรติ, น กาเยน ผุสิตฺวา วิหรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ โคตฺรภุโน ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติมคฺเค ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติผเล ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สกทาคามิผล… อนาคามิผล… อรหตฺตสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส อรหตฺเต ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[423] น วตฺตพฺพํ – ‘‘เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อายสฺมา อานนฺโท เสโข – ‘‘ภควา อุฬาโร’’ติ ชานาติ, ‘‘สาริปุตฺโต เถโร, มหาโมคฺคลฺลาโน เถโร อุฬาโร’’ติ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อายสฺมา อานนฺโท เสโข – ‘‘ภควา อุฬาโร’’ติ ชานาติ, ‘‘สาริปุตฺโต เถโร, มหาโมคฺคลฺลาโน เถโร อุฬาโร’’ติ ชานาติ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘เสขสฺส อเสขํ ญาณํ อตฺถี’’ติฯ

อเสขญาณกถา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค

(45) 3. วิปรีตกถา

[424] ปถวีกสิณํ สมาปตฺติํ [ปถวีกสิณสมาปตฺติํ (สี. ก.)] สมาปนฺนสฺส วิปรีเต ญาณนฺติ? อามนฺตาฯ อนิจฺเจ นิจฺจนฺติ วิปริเยโสติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ทุกฺเข สุขนฺติ…เป.… อนตฺตนิ อตฺตาติ…เป.… อสุเภ สุภนฺติ วิปริเยโสติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ