เมนู

อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อนุปุพฺพาภิสมโย’’ติฯ

อนุปุพฺพาภิสมโยติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย อริยสาวกสฺส วิรชํ วีตมลํ ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ – ‘ยํ กิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพํ ตํ นิโรธธมฺม’นฺติ, สห ทสฺสนุปฺปาทา, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส ตีณิ สํโยชนานิ ปหียนฺติ – สกฺกายทิฏฺฐิ, วิจิกิจฺฉา, สีลพฺพตปรามาโส’’ติ! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อนุปุพฺพาภิสมโย’’ติฯ

อนุปุพฺพาภิสมยกถา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺโค

(19) 10. โวหารกถา

[347] พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ โลกุตฺตเร โสเต ปฏิหญฺญติ โน โลกิเย, โลกุตฺตเรน วิญฺญาเณน ปฏิวิชานนฺติ โน โลกิเยน, สาวกา ปฏิวิชานนฺติ โน ปุถุชฺชนาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกิเย โสเต ปฏิหญฺญตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกิเย โสเต ปฏิหญฺญติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

นนุ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ โลกิเยน วิญฺญาเณน ปฏิวิชานนฺตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ โลกิเยน วิญฺญาเณน ปฏิวิชานนฺติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

นนุ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ ปุถุชฺชนา ปฏิวิชานนฺตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ ปุถุชฺชนา ปฏิวิชานนฺติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

[348] พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ มคฺโค ผลํ นิพฺพานํ, โสตาปตฺติมคฺโค โสตาปตฺติผลํ, สกทาคามิมคฺโค สกทาคามิผลํ, อนาคามิมคฺโค อนาคามิผลํ, อรหตฺตมคฺโค อรหตฺตผลํ, สติปฏฺฐานํ สมฺมปฺปธานํ อิทฺธิปาโท อินฺทฺริยํ พลํ โพชฺฌงฺโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เกจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ สุณนฺตีติ? อามนฺตาฯ โลกุตฺตโร ธมฺโม โสตวิญฺเญยฺโย, โสตสฺมิํ ปฏิหญฺญติ, โสตสฺส อาปาถํ อาคจฺฉตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ โลกุตฺตโร ธมฺโม น โสตวิญฺเญยฺโย, น โสตสฺมิํ ปฏิหญฺญติ, น โสตสฺส อาปาถํ อาคจฺฉตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ โลกุตฺตโร ธมฺโม น โสตวิญฺเญยฺโย, น โสตสฺมิํ ปฏิหญฺญติ, น โสตสฺส อาปาถํ อาคจฺฉติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

[349] พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เกจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหาเร รชฺเชยฺยุนฺติ? อามนฺตาฯ โลกุตฺตโร ธมฺโม ราคฏฺฐานิโย รชนีโย กมนีโย มทนีโย พนฺธนีโย มุจฺฉนีโยติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ โลกุตฺตโร ธมฺโม น ราคฏฺฐานิโย น รชนีโย น กมนีโย น มทนีโย น พนฺธนีโย น มุจฺฉนีโยติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ โลกุตฺตโร ธมฺโม น ราคฏฺฐานิโย น รชนีโย น กมนีโย น มทนีโย น พนฺธนีโย น มุจฺฉนีโย, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เกจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหาเร ทุสฺเสยฺยุนฺติ? อามนฺตาฯ โลกุตฺตโร ธมฺโม โทสฏฺฐานิโย โกปฏฺฐานิโย ปฏิฆฏฺฐานิโยติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ โลกุตฺตโร ธมฺโม น โทสฏฺฐานิโย น โกปฏฺฐานิโย น ปฏิฆฏฺฐานิโยติ? อามนฺตาฯ

หญฺจิ โลกุตฺตโร ธมฺโม น โทสฏฺฐานิโย น โกปฏฺฐานิโย น ปฏิฆฏฺฐานิโย, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เกจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหาเร มุยฺเหยฺยุนฺติ? อามนฺตาฯ โลกุตฺตโร ธมฺโม โมหฏฺฐานิโย อญฺญาณกรโณ อจกฺขุกรโณ ปญฺญานิโรธิโก วิฆาตปกฺขิโก อนิพฺพานสํวตฺตนิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ โลกุตฺตโร ธมฺโม น โมหฏฺฐานิโย น อญฺญาณกรโณ น อจกฺขุกรโณ ปญฺญาวุทฺธิโก อวิฆาตปกฺขิโก นิพฺพานสํวตฺตนิโกติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ โลกุตฺตโร ธมฺโม น โมหฏฺฐานิโย น อญฺญาณกรโณ น อจกฺขุกรโณ ปญฺญาวุทฺธิโก อวิฆาตปกฺขิโก นิพฺพานสํวตฺตนิโก, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโร’’ติฯ

[350] พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกุตฺตโรติ? อามนฺตาฯ เย เกจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ สุณนฺติ, สพฺเพ เต มคฺคํ ภาเวนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

เย เกจิ พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ สุณนฺติ, สพฺเพ เต มคฺคํ ภาเวนฺตีติ? อามนฺตาฯ พาลปุถุชฺชนา พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ สุณนฺติ, พาลปุถุชฺชนา มคฺคํ ภาเวนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… มาตุฆาตโก มคฺคํ ภาเวติ…เป.… ปิตุฆาตโก… อรหนฺตฆาตโก… รุหิรุปฺปาทโก… สงฺฆเภทโก พุทฺธสฺส ภควโต โวหารํ สุณาติ, สงฺฆเภทโก มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[351] ลพฺภา โสวณฺณมยาย ลฏฺฐิยา ธญฺญปุญฺโชปิ สุวณฺณปุญฺโชปิ อาจิกฺขิตุนฺติ? อามนฺตาฯ เอวเมวํ ภควา โลกุตฺตเรน โวหาเรน โลกิยมฺปิ โลกุตฺตรมฺปิ ธมฺมํ โวหรตีติฯ

ลพฺภา เอลณฺฑิยาย ลฏฺฐิยา ธญฺญปุญฺโชปิ สุวณฺณปุญฺโชปิ อาจิกฺขิตุนฺติ? อามนฺตาฯ เอวเมวํ ภควา โลกิเยน โวหาเรน โลกิยมฺปิ โลกุตฺตรมฺปิ ธมฺมํ โวหรตีติฯ

[352] พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกิยํ โวหรนฺตสฺส โลกิโย โหติ, โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส โลกุตฺตโร โหตีติ? อามนฺตาฯ โลกิยํ โวหรนฺตสฺส โลกิเย โสเต ปฏิหญฺญติ, โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส โลกุตฺตเร โสเต ปฏิหญฺญติ; โลกิยํ โวหรนฺตสฺส โลกิเยน วิญฺญาเณน ปฏิวิชานนฺติ, โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส โลกุตฺตเรน วิญฺญาเณน ปฏิวิชานนฺติ; โลกิยํ โวหรนฺตสฺส ปุถุชฺชนา ปฏิวิชานนฺติ , โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส สาวกา ปฏิวิชานนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

น วตฺตพฺพํ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกิยํ โวหรนฺตสฺส โลกิโย โหติ, โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส โลกุตฺตโร โหตีติ? อามนฺตาฯ นนุ ภควา โลกิยมฺปิ โลกุตฺตรมฺปิ ธมฺมํ โวหรตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ภควา โลกิยมฺปิ โลกุตฺตรมฺปิ ธมฺมํ โวหรติ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกิยํ โวหรนฺตสฺส โลกิโย โหติ, โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส โลกุตฺตโร โหตี’’ติฯ

พุทฺธสฺส ภควโต โวหาโร โลกิยํ โวหรนฺตสฺส โลกิโย โหติ, โลกุตฺตรํ โวหรนฺตสฺส โลกุตฺตโร โหตีติ? อามนฺตาฯ มคฺคํ โวหรนฺตสฺส มคฺโค โหติ, อมคฺคํ โวหรนฺตสฺส อมคฺโค โหติ, ผลํ โวหรนฺตสฺส ผลํ โหติ, อผลํ โวหรนฺตสฺส อผลํ โหติ, นิพฺพานํ โวหรนฺตสฺส นิพฺพานํ โหติ, อนิพฺพานํ โวหรนฺตสฺส อนิพฺพานํ โหติ, สงฺขตํ โวหรนฺตสฺส สงฺขตํ โหติ, อสงฺขตํ โวหรนฺตสฺส อสงฺขตํ โหติ, รูปํ โวหรนฺตสฺส รูปํ โหติ, อรูปํ โวหรนฺตสฺส อรูปํ โหติ, เวทนํ โวหรนฺตสฺส เวทนา โหติ, อเวทนํ โวหรนฺตสฺส อเวทนา โหติ, สญฺญํ โวหรนฺตสฺส สญฺญา โหติ, อสญฺญํ โวหรนฺตสฺส อสญฺญา โหติ, สงฺขาเร โวหรนฺตสฺส สงฺขารา โหนฺติ, อสงฺขาเร โวหรนฺตสฺส อสงฺขารา โหนฺติ, วิญฺญาณํ โวหรนฺตสฺส วิญฺญาณํ โหติ, อวิญฺญาณํ โวหรนฺตสฺส อวิญฺญาณํ โหตีติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

โวหารกถา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺโค