อธิบายนามตอนต้น
พระมหาบุญสงค์ อตฺตคุตฺโต ป.ธ. 6 วัดราชาธิวาส
เรียบเรียง
บรรดาสภาพทั้งมวล ทั้งที่มีวิญญาณและหาวิญญาณมิได้ ซึ่งได้
อุบัติขึ้นมาในโลก จะเป็นคน สัตว์ ภูเขา ต้นไม้ อย่างใดอย่างหนึ่ง
ก็ดี เมื่อยังไม่มีใครสมมติเรียกชื่อว่าอย่างหนึ่งอย่างนี้ สักแต่ว่ามีอยู่เท่านั้น
ก็ยังไม่ทราบละเอียดว่าคนหรือสัตว์เป็นต้น อีกนัยหนึ่ง สิ่งที่น้อมไปในคำ
พูดของภาษาต่าง ๆ คืออาจเรียกรู้เข้าใจกันได้ตามความประสงค์ เรียกว่า
"นาม" แปลว่า "ชื่อ" หรือหมายความว่ามีอาการน้อมไปในคำพูดของ
ภาษานั้น ๆ ตามแต่จะสมมติขึ้น.
ศัพท์
สำเนียงก็ดี อักษรที่ใช่แทนสำเนียงก็ดี ซึ่งปรากฏเป็นถ้อยคำได้
เช่น ปุตฺโต บุตร ปญฺญวา มีปัญญา ทกฺโข ขยัน เหล่านี้เป็นต้น
เรียกว่า "ศัพท์" ถ้าสำเนียงชนิดใดไม่ใช่ถ้อยคำ คือเป็นสำเนียงที่ไม่
เป็นภาษา ดังคำว่า ปุ. ภิ. อู. หํ. เหล่านี้ และคำที่เป็นกิริยาหรือ
แม้อย่างอื่น ๆ คำชนิดนั้นไม่เรียกว่าศัพท์. คำพูดในภาษามคธแบ่งออก
เป็น 2 ประเภท คือ สัญชาติศัพท์หรือชาติศัพท์อย่าง 1, สัญญัติศัพท์
อย่าง 1. คำพูดดั้งเดิมอันค้นหามูลมิได้ว่าเนื่องมาจากธาตุอะไร หรือ
ปรุงขึ้นจากธาตุอะไร เป็นวาจาที่ใช้พูดกันมาแต่โบราณ เหมือนคำว่า
กํ. น้ำ. ขํ. ฟ้า. กุ. คำพูด เป็นต้น เรียกสัญชาติศัพท์หรือชาติศัพท์.