อธิบายสมัญญาภิธานและสนธิ
พระอมราภิรักขิต (ทองดำ จนฺทูปโม ป. 7) วัดบรมนิวาส
เรียบเรียง
บาลีไวยากรณ์
บาลีไวยากรณ์ เป็นตำรับแสดงหลักแห่งภาษาที่ใช้พูดหรือ
เขียน ซึ่งนักปราชญ์จัดขึ้นไว้ เพื่อกุลบุตรรู้จักและเข้าใจในการที่
จะใช้ถ้อยคำให้ลงระเบียบเป็นอันเดียวกัน และไวยากรณ์ในภาษา
บาลีนี้ ท่านแบ่งไว้เป็น 4 ภาค คือ :-
1. อักขรวิธี.
2. วจีวิภาค.
3. วากยสัมพันธ์.
4. ฉันทลักษณะ.
1. อักขรวิธี (อักขระ+วิธี) แบบแสดงอักษร จัดเป็น 2 คือ
สมัญญาภิธาน แสดงชื่ออักษรที่เป็นสระและพยัญชนะ พร้อมทั้ง
ฐานกรณ์ 1. สนธิ ต่ออักษรที่อยู่ในคำอื่น ให้เนื่องเป็น 6 ส่วน คือ
2. วจีวิภาค (วจี+วิภาค) แบ่งคำพูดออกเป็น 6 ส่วน คือ
นาม 1. อัพยยศัพท์ 1. สมาส 1. ตัทธิต 1. อาขยาต 1. กิตก์ 1.
3. วากยสัมพันธ์ (วากย+สัมพันธ์) ว่าด้วยการก คือผู้ทำ