กตเม ธมฺมา อพฺยากตา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลสฺส กมฺมสฺส กตตฺตา อุปจิตตฺตา วิปากา มโนธาตุ อุปฺปนฺนา โหติ อุเปกฺขาสหคตา รูปารมฺมณา วา…เป.… โผฏฺฐพฺพารมฺมณา วา…เป.… มโนวิญฺญาณธาตุ อุปฺปนฺนา โหติ อุเปกฺขาสหคตา รูปารมฺมณา วา…เป.… ธมฺมารมฺมณา วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผสฺโส โหติ , เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตกฺโก โหติ, วิจาโร โหติ, อุเปกฺขา โหติ, จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมาฯ อิเม ธมฺมา อพฺยากตาฯ อิเมสุ ธมฺเมสุ ญาณํ อตฺถปฏิสมฺภิทาฯ ยาย นิรุตฺติยา เตสํ ธมฺมานํ ปญฺญตฺติ โหติ ตตฺร ธมฺมนิรุตฺตาภิลาเป ญาณํ นิรุตฺติปฏิสมฺภิทาฯ เยน ญาเณน ตานิ ญาณานิ ชานาติ – ‘‘อิมานิ ญาณานิ อิทมตฺถโชตกานี’’ติ, ญาเณสุ ญาณํ ปฏิภานปฏิสมฺภิทาฯ

4. กิริยวาโร

[743] ติสฺโส ปฏิสมฺภิทา – อตฺถปฏิสมฺภิทา, นิรุตฺติปฏิสมฺภิทา, ปฏิภานปฏิสมฺภิทาฯ

กตเม ธมฺมา อพฺยากตา? ยสฺมิํ สมเย มโนธาตุ อุปฺปนฺนา โหติ กิริยา เนว กุสลา นากุสลา น จ กมฺมวิปากา อุเปกฺขาสหคตา รูปารมฺมณา วา…เป.… โผฏฺฐพฺพารมฺมณา วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย ผสฺโส โหติ, เวทนา โหติ, สญฺญา โหติ, เจตนา โหติ, จิตฺตํ โหติ, วิตกฺโก โหติ, วิจาโร โหติ, อุเปกฺขา โหติ, จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหติ, มนินฺทฺริยํ โหติ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ, เย วา ปน ตสฺมิํ สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมาฯ อิเม ธมฺมา อพฺยากตาฯ อิเมสุ ธมฺเมสุ ญาณํ อตฺถปฏิสมฺภิทาฯ ยาย นิรุตฺติยา เตสํ ธมฺมานํ ปญฺญตฺติ โหติ ตตฺร ธมฺมนิรุตฺตาภิลาเป ญาณํ นิรุตฺติปฏิสมฺภิทา ฯ เยน ญาเณน ตานิ ญาณานิ ชานาติ – ‘‘อิมานิ ญาณานิ อิทมตฺถโชตกานี’’ติ, ญาเณสุ ญาณํ ปฏิภานปฏิสมฺภิทาฯ

[744] ติสฺโส ปฏิสมฺภิทา – อตฺถปฏิสมฺภิทา, นิรุตฺติปฏิสมฺภิทา, ปฏิภานปฏิสมฺภิทาฯ