[159] สญฺจิจฺจ มนุสฺสวิคฺคหํ ชีวิตา โวโรเปนฺโต กติ อาปตฺติโย อาปชฺชติ? สญฺจิจฺจ มนุสฺสวิคฺคหํ ชีวิตา โวโรเปนฺโต ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ มนุสฺสํ โอทิสฺส โอปาตํ ขณติ ‘‘ปปติตฺวา มริสฺสตี’’ติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส; ปปติเต ทุกฺขา เวทนา อุปฺปชฺชติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส; มรติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺส – สญฺจิจฺจ มนุสฺสวิคฺคหํ ชีวิตา โวโรเปนฺโต อิมา ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ

[160] อสนฺตํ อภูตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อุลฺลปนฺโต กติ อาปตฺติโย อาปชฺชติ? อสนฺตํ อภูตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อุลฺลปนฺโต ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ ปาปิจฺโฉ อิจฺฉาปกโต อสนฺตํ อภูตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อุลฺลปติ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺส; ‘‘โย เต วิหาเร วสติ, โส ภิกฺขุ อรหา’’ติ ภณติ, ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส; น ปฏิวิชานนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส – อสนฺตํ อภูตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อุลฺลปนฺโต อิมา ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ

จตฺตาโร ปาราชิกา นิฏฺฐิตาฯ

2. สงฺฆาทิเสสกณฺฑํ

[161] อุปกฺกมิตฺวา อสุจิํ โมเจนฺโต ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ เจเตติ อุปกฺกมติ มุจฺจติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺส; เจเตติ อุปกฺกมติ น มุจฺจติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส; ปโยเค ทุกฺกฏํฯ

มาตุคาเมน สทฺธิํ กายสํสคฺคํ สมาปชฺชนฺโต ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ กาเยน กายํ อามสติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺส; กาเยน กายปฏิพทฺธํ อามสติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส; กายปฏิพทฺเธน กายปฏิพทฺธํ อามสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาเสนฺโต ติสฺโส อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ, อวณฺณมฺปิ ภณติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺส; วจฺจมคฺคํ ปสฺสาวมคฺคํ ฐเปตฺวา อธกฺขกํ อุพฺภชาณุมณฺฑลํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส; กายปฏิพทฺธํ อาทิสฺส วณฺณมฺปิ ภณติ อวณฺณมฺปิ ภณติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ