อาสา จ อนาสา จ วตฺถุสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย, นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย , อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ วตฺถุ อาสานญฺจ อนาสานญฺจ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อาสา จ อนาสา จ วตฺถุสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปนฺนรส ธมฺมา สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ

3. ปุพฺพกรณนิทานาทิวิภาโค

[405] ปุพฺพกรณํ กิํนิทานํ, กิํสมุทยํ, กิํชาติกํ, กิํปภวํ, กิํสมฺภารํ, กิํสมุฏฺฐานํ ? ปจฺจุทฺธาโร กิํนิทาโน, กิํสมุทโย, กิํชาติโก, กิํปภโว, กิํสมฺภาโร, กิํสมุฏฺฐาโน? อธิฏฺฐานํ กิํนิทานํ, กิํสมุทยํ, กิํชาติกํ, กิํปภวํ, กิํสมฺภารํ, กิํสมุฏฺฐานํ? อตฺถาโร กิํนิทาโน, กิํสมุทโย, กิํชาติโก, กิํปภโว, กิํสมฺภาโร, กิํสมุฏฺฐาโน? มาติกา จ ปลิโพธา จ กิํนิทานา, กิํสมุทยา, กิํชาติกา, กิํปภวา, กิํสมฺภารา กิํสมุฏฺฐานา? อาสา จ อนาสา จ กิํนิทานา, กิํสมุทยา, กิํชาติกา, กิํปภวา, กิํสมฺภารา, กิํสมุฏฺฐานา?

ปุพฺพกรณํ ปโยคนิทานํ, ปโยคสมุทยํ, ปโยคชาติกํ, ปโยคปภวํ, ปโยคสมฺภารํ, ปโยคสมุฏฺฐานํฯ ปจฺจุทฺธาโร ปุพฺพกรณนิทาโน, ปุพฺพกรณสมุทโย, ปุพฺพกรณชาติโก, ปุพฺพกรณปภโว, ปุพฺพกรณสมฺภาโร, ปุพฺพกรณสมุฏฺฐาโนฯ อธิฏฺฐานํ ปจฺจุทฺธารนิทานํ, ปจฺจุทฺธารสมุทยํ, ปจฺจุทฺธารชาติกํ, ปจฺจุทฺธารปภวํ, ปจฺจุทฺธารสมฺภารํ, ปจฺจุทฺธารสมุฏฺฐานํฯ อตฺถาโร อธิฏฺฐานนิทาโน, อธิฏฺฐานสมุทโย, อธิฏฺฐานชาติโก, อธิฏฺฐานปภโว, อธิฏฺฐานสมฺภาโร, อธิฏฺฐานสมุฏฺฐาโนฯ มาติกา จ ปลิโพธา จ อตฺถารนิทานา, อตฺถารสมุทยา, อตฺถารชาติกา, อตฺถารปภวา, อตฺถารสมฺภารา, อตฺถารสมุฏฺฐานาฯ อาสา จ อนาสา จ วตฺถุนิทานา, วตฺถุสมุทยา, วตฺถุชาติกา, วตฺถุปภวา, วตฺถุสมฺภารา, วตฺถุสมุฏฺฐานาฯ

[406] ปโยโค กิํนิทาโน, กิํสมุทโย, กิํชาติโก, กิํปภโว, กิํสมฺภาโร, กิํสมุฏฺฐาโน, ปุพฺพกรณํ…เป.… ปจฺจุทฺธาโร… อธิฏฺฐานํ… อตฺถาโร… มาติกา จ ปลิโพธา จ… วตฺถุ… อาสา จ อนาสา จ กิํนิทานา, กิํสมุทยา, กิํชาติกา, กิํปภวา, กิํสมฺภารา, กิํสมุฏฺฐานา?

ปโยโค เหตุนิทาโน, เหตุสมุทโย, เหตุชาติโก, เหตุปภโว, เหตุสมฺภาโร, เหตุสมุฏฺฐาโนฯ ปุพฺพกรณํ…เป.… ปจฺจุทฺธาโร… อธิฏฺฐานํ… อตฺถาโร … มาติกา จ ปลิโพธา จ… วตฺถุ… อาสา จ อนาสา จ เหตุนิทานา, เหตุสมุทยา, เหตุชาติกา, เหตุปภวา, เหตุสมฺภารา, เหตุสมุฏฺฐานาฯ

[407] ปโยโค กิํนิทาโน, กิํสมุทโย, กิํชาติโก, กิํปภโว, กิํสมฺภาโร, กิํสมุฏฺฐาโน? ปุพฺพกรณํ…เป.… ปจฺจุทฺธาโร… อธิฏฺฐานํ… อตฺถาโร… มาติกา จ ปลิโพธา จ… วตฺถุ… อาสา จ อนาสา จ กิํนิทานา, กิํสมุทยา, กิํชาติกา, กิํปภวา, กิํสมฺภารา, กิํสมุฏฺฐานา?

ปโยโค ปจฺจยนิทาโน, ปจฺจยสมุทโย, ปจฺจยชาติโก, ปจฺจยปภโว, ปจฺจยสมฺภาโร, ปจฺจยสมุฏฺฐาโนฯ ปุพฺพกรณํ…เป.… ปจฺจุทฺธาโร… อธิฏฺฐานํ… อตฺถาโร… มาติกา จ ปลิโพธา จ… วตฺถุ… อาสา จ อนาสา จ ปจฺจยนิทานา, ปจฺจยสมุทยา, ปจฺจยชาติกา, ปจฺจยปภวา, ปจฺจยสมฺภารา, ปจฺจยสมุฏฺฐานาฯ

[408] ปุพฺพกรณํ กติหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิตํ? ปุพฺพกรณํ สตฺตหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิตํฯ โธวเนน, วิจารเณน, เฉทเนน, พนฺธเนน, สิพฺพเนน, รชเนน, กปฺปกรเณน – ปุพฺพกรณํ อิเมหิ สตฺตหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิตํฯ

ปจฺจุทฺธาโร กติหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิโต? ปจฺจุทฺธาโร ตีหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิโต – สงฺฆาฏิยา, อุตฺตราสงฺเคน, อนฺตรวาสเกนฯ

อธิฏฺฐานํ กติหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิตํ? อธิฏฺฐานํ ตีหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิตํ – สงฺฆาฏิยา, อุตฺตราสงฺเคน, อนฺตรวาสเกนฯ

อตฺถาโร กติหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิโต? อตฺถาโร เอเกน ธมฺเมน สงฺคหิโต – วจีเภเทนฯ

กถินสฺส กติ มูลานิ, กติ วตฺถูนิ, กติ ภูมิโย? กถินสฺส เอกํ มูลํ – สงฺโฆ; ตีณิ วตฺถูนิ – สงฺฆาฏิ, อุตฺตราสงฺโค, อนฺตรวาสโก, ฉ ภูมิโย – โขมํ, กปฺปาสิกํ, โกเสยฺยํ, กมฺพลํ, สาณํ, ภงฺคํฯ

กถินสฺส โก อาทิ, กิํ มชฺเฌ, กิํ ปริโยสานํ? กถินสฺส ปุพฺพกรณํ อาทิ, กฺริยา มชฺเฌ, อตฺถาโร ปริโยสานํฯ

[409] กติหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล อภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํ? กติหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํ? อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล อภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํฯ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํฯ กตเมหิ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล อภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํ? ปุพฺพกรณํ น ชานาติ, ปจฺจุทฺธารํ น ชานาติ, อธิฏฺฐานํ น ชานาติ, อตฺถารํ น ชานาติ, มาติกํ น ชานาติ, ปลิโพธํ น ชานาติ, อุทฺธารํ น ชานาติ, อานิสํสํ น ชานาติ – อิเมหิ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล อภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํฯ กตเมหิ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํ? ปุพฺพกรณํ ชานาติ, ปจฺจุทฺธารํ ชานาติ, อธิฏฺฐานํ ชานาติ, อตฺถารํ ชานาติ, มาติกํ ชานาติ, ปลิโพธํ ชานาติ, อุทฺธารํ ชานาติ, อานิสํสํ ชานาติ – อิเมหิ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ภพฺโพ กถินํ อตฺถริตุํฯ

[410] กตินํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา น รุหนฺติ? กตินํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา รุหนฺติ? ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา น รุหนฺติฯ ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา รุหนฺติฯ กตเมสํ ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา น รุหนฺติ? นิสฺสีมฏฺโฐ อนุโมทติ, อนุโมเทนฺโต น วาจํ ภินฺทติ, วาจํ ภินฺทนฺโต น ปรํ วิญฺญาเปติ – อิเมสํ ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา น รุหนฺติฯ กตเมสํ ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา รุหนฺติ? สีมฏฺโฐ อนุโมทติ, อนุโมเทนฺโต วาจํ ภินฺทติ, วาจํ ภินฺทนฺโต ปรํ วิญฺญาเปติ – อิเมสํ ติณฺณํ ปุคฺคลานํ กถินตฺถารา รุหนฺติฯ

[411] กติ กถินตฺถารา น รุหนฺติ? กติ กถินตฺถารา รุหนฺติ? ตโย กถินตฺถารา น รุหนฺติฯ ตโย กถินตฺถารา รุหนฺติฯ กตเม ตโย กถินตฺถารา น รุหนฺติ? วตฺถุวิปนฺนญฺเจว โหติ, กาลวิปนฺนญฺจ, กรณวิปนฺนญฺจ – อิเม ตโย กถินตฺถารา น รุหนฺติฯ กตเม ตโย กถินตฺถารา รุหนฺติ? วตฺถุสมฺปนฺนญฺเจว โหติ, กาลสมฺปนฺนญฺจ, กรณสมฺปนฺนญฺจ – อิเม ตโย กถินตฺถารา รุหนฺติฯ

4. กถินาทิชานิตพฺพวิภาโค

[412] กถินํ ชานิตพฺพํ, กถินตฺถาโร ชานิตพฺโพ, กถินสฺส อตฺถารมาโส ชานิตพฺโพ, กถินสฺส อตฺถารวิปตฺติ ชานิตพฺพา, กถินสฺส อตฺถารสมฺปตฺติ ชานิตพฺพา, นิมิตฺตกมฺมํ ชานิตพฺพํ, ปริกถา ชานิตพฺพา, กุกฺกุกตํ ชานิตพฺพํ, สนฺนิธิ ชานิตพฺพา, นิสฺสคฺคิยํ ชานิตพฺพํฯ

กถินํ ชานิตพฺพนฺติ เตสญฺเญว ธมฺมานํ สงฺคโห สมวาโย นามํ นามกมฺมํ นามเธยฺยํ นิรุตฺติ พฺยญฺชนํ อภิลาโป ยทิทํ กถินนฺติฯ

กถินสฺส อตฺถารมาโส ชานิตพฺโพติ วสฺสานสฺส ปจฺฉิโม มาโส ชานิตพฺโพฯ

กถินสฺส อตฺถารวิปตฺติ ชานิตพฺพาติ จตุวีสติยา อากาเรหิ กถินสฺส อตฺถารวิปตฺติ ชานิตพฺพาฯ

กถินสฺส อตฺถารสมฺปตฺติ ชานิตพฺพาติ สตฺตรสหิ อากาเรหิ กถินสฺส อตฺถารสมฺปตฺติ ชานิตพฺพาฯ

นิมิตฺตกมฺมํ ชานิตพฺพนฺติ นิมิตฺตํ กโรติ อิมินา ทุสฺเสน กถินํ อตฺถริสฺสามีติฯ

ปริกถา ชานิตพฺพาติ ปริกถํ กโรติ อิมาย ปริกถาย กถินทุสฺสํ นิพฺพตฺเตสฺสามีติฯ

กุกฺกุกตํ ชานิตพฺพนฺติ อนาทิยทานํ ชานิตพฺพํฯ

สนฺนิธิ ชานิตพฺพาติ ทฺเว สนฺนิธิโย ชานิตพฺพา – กรณสนฺนิธิ วา นิจยสนฺนิธิ วาฯ

นิสฺสคฺคิยํ ชานิตพฺพนฺติ กริยมาเน อรุณํ อุฏฺฐหติฯ

กถินตฺถาโร ชานิตพฺโพติ สเจ สงฺฆสฺส กถินทุสฺสํ อุปฺปนฺนํ โหติ, สงฺเฆน กถํ ปฏิปชฺชิตพฺพํ, อตฺถารเกน กถํ ปฏิปชฺชิตพฺพํ, อนุโมทเกน กถํ ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ

[413] สงฺเฆน ญตฺติทุติเยน กมฺเมน กถินตฺถารกสฺส ภิกฺขุโน ทาตพฺพํ, เตน กถินตฺถารเกน ภิกฺขุนา ตทเหว โธวิตฺวา วิมชฺชิตฺวา วิจาเรตฺวา ฉินฺทิตฺวา สิพฺเพตฺวา รชิตฺวา กปฺปํ กตฺวา กถินํ อตฺถริตพฺพํฯ