7. สตฺตกวาโร

[327] สตฺตาปตฺติโย ฯ สตฺตาปตฺติกฺขนฺธาฯ สตฺต วินีตวตฺถูนิฯ สตฺต สามีจิโยฯ สตฺต อธมฺมิกา ปฏิญฺญาตกรณาฯ สตฺต ธมฺมิกา ปฏิญฺญาตกรณาฯ สตฺตนฺนํ อนาปตฺติ สตฺตาหกรณีเยน คนฺตุํฯ สตฺตานิสํสา วินยธเรฯ สตฺต ปรมานิ ฯ สตฺตเม อรุณุคฺคมเน นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ สตฺต สมถาฯ สตฺต กมฺมานิฯ สตฺต อามกธญฺญานิฯ ติริยํ สตฺตนฺตราฯ คณโภชเน สตฺต อนุปญฺญตฺติโยฯ เภสชฺชานิ ปฏิคฺคเหตฺวา สตฺตาหปรมํ สนฺนิธิการกํ ปริภุญฺชิตพฺพานิฯ กตจีวรํ อาทาย ปกฺกมติฯ กตจีวรํ สมาทาย ปกฺกมติฯ ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพาฯ ภิกฺขุสฺส โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพาฯ ภิกฺขุสฺส โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา [ปฏิกาตพฺพา (สพฺพตฺถ) อฏฺฐกถา จ จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก อธมฺมกมฺมาทิกถา จ โอโลเกตพฺพา]ฯ สตฺต อธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฏฺฐปนานิฯ สตฺต ธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฏฺฐปนานิฯ

[อ. นิ. 7.75] สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ วินยธโร โหติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สีลวา โหติ, ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต วิหรติ อาจารโคจรสมฺปนฺโน อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ, จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี โหติ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี, อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

อปเรหิปิ สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ วินยธโร โหติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, พหุสฺสุโต โหติ สุตธโร สุตสนฺนิจโย เย เต ธมฺมา อาทิกลฺยาณา มชฺเฌกลฺยาณา ปริโยสานกลฺยาณา สาตฺถํ สพฺยญฺชนํ เกวลปริปุณฺณํ ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ อภิวทนฺติ ตถารูปสฺส ธมฺมา พหุสฺสุตา โหนฺติ ธาตา [ธตา (สี. สฺยา.)] วจสา ปริจิตา มนสานุเปกฺขิตา ทิฏฺฐิยา สุปฺปฏิวิทฺธา, จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี โหติ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี, อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

อปเรหิปิ สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ วินยธโร โหติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ วิตฺถาเรน สฺวาคตานิ โหนฺติ สุวิภตฺตานิ สุปฺปวตฺตีนิ สุวินิจฺฉิตานิ สุตฺตโส อนุพฺยญฺชนโส, จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี โหติ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี, อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

อปเรหิปิ สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ วินยธโร โหติ – อาปตฺติํ ชานาติ; อนาปตฺติํ ชานาติ; ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ; ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ; อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, เสยฺยถิทํ – เอกมฺปิ ชาติํ ทฺเวปิ ชาติโย ติสฺโสปิ ชาติโย จตสฺโสปิ ชาติโย ปญฺจปิ ชาติโย ทสปิ ชาติโย วีสมฺปิ ชาติโย ติํสมฺปิ ชาติโย จตฺตาลีสมฺปิ ชาติโย ปญฺญาสมฺปิ ชาติโย ชาติสตมฺปิ ชาติสหสฺสมฺปิ ชาติสตสหสฺสมฺปิ อเนเกปิ สํวฏฺฏกปฺเป อเนเกปิ วิวฏฺฏกปฺเป อเนเกปิ สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป – ‘‘อมุตฺราสิํ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต เอวํวณฺโณ เอวมาหาโร เอวํสุขทุกฺขปฺปฏิสํเวที เอวมายุปริยนฺโต, โส ตโต จุโต อมุตฺร อุทปาทิํ; ตตฺราปาสิํ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต เอวํวณฺโณ เอวมาหาโร เอวํสุขทุกฺขปฺปฏิสํเวที เอวมายุปริยนฺโต, โส ตโต จุโต อิธูปปนฺโน’’ติ อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน [อติกฺกนฺตมานุสฺสเกน (ก.)] สตฺเต ปสฺสติ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ, สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติ – ‘‘อิเม วต โภนฺโต สตฺตา กายทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา วจีทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา มโนทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา อริยานํ อุปวาทกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา, เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนา, อิเม วา ปน โภนฺโต สตฺตา กายสุจริเตน สมนฺนาคตา วจีสุจริเตน สมนฺนาคตา มโนสุจริเตน สมนฺนาคตา อริยานํ อนุปวาทกา สมฺมาทิฏฺฐิกา สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา, เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนา’’ติ อิติ ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺสติ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติ; อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร โสภติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สีลวา โหติ…เป.… สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ, จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี โหติ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี, อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

อปเรหิปิ สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโรฯ โสภติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, พหุสฺสุโต โหติ…เป.… ทิฏฺฐิยา สุปฺปฏิวิทฺโธ จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี โหติ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี, อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

อปเรหิปิ สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร โสภติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ วิตฺถาเรน สฺวาคตานิ โหนฺติ สุวิภตฺตานิ สุปฺปวตฺตีนิ สุวินิจฺฉิตานิ สุตฺตโส อนุพฺยญฺชนโส, จตุนฺนํ ฌานานํ อาภิเจตสิกานํ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานํ นิกามลาภี โหติ อกิจฺฉลาภี อกสิรลาภี, อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

อปเรหิปิ สตฺตหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร โสภติ – อาปตฺติํ ชานาติ; อนาปตฺติํ ชานาติ; ลหุกํ อาปตฺติํ ชานาติ; ครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ; อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, เสยฺยถิทํ – เอกมฺปิ ชาติํ ทฺเวปิ ชาติโย…เป.… อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺสติ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติ…เป.… อิติ ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺสติ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาติ; อาสวานญฺจ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ

[ที. นิ. 3.330] สตฺต อสทฺธมฺมา – อสฺสทฺโธ โหติ, อหิริโก โหติ, อโนตฺตปฺปี โหติ, อปฺปสฺสุโต โหติ, กุสีโต โหติ, มุฏฺฐสฺสติ โหติ, ทุปฺปญฺโญ โหติฯ

[ที. นิ. 3.330] สตฺต สทฺธมฺมา – สทฺโธ โหติ, หิริมา โหติ, โอตฺตปฺปี โหติ, พหุสฺสุโต โหติ, อารทฺธวีริโย โหติ, อุปฏฺฐิตสฺสติ โหติ, ปญฺญวา โหตีติฯ

สตฺตกํ นิฏฺฐิตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อาปตฺติ อาปตฺติกฺขนฺธา, วินีตา สามีจิปิ จ;

อธมฺมิกา ธมฺมิกา จ, อนาปตฺติ จ สตฺตาหํฯ

อานิสํสา ปรมานิ, อรุณสมเถน จ;

กมฺมา อามกธญฺญา จ, ติริยํ คณโภชเนฯ

สตฺตาหปรมํ อาทาย, สมาทาย ตเถว จ;

น โหติ โหติ โหติ จ, อธมฺมา ธมฺมิกานิ จฯ

จตุโร วินยธรา, จตุภิกฺขู จ โสภเน;

สตฺต เจว อสทฺธมฺมา, สตฺต สทฺธมฺมา เทสิตาติฯ

8. อฏฺฐกวาโร

[328] อฏฺฐานิสํเส สมฺปสฺสมาเนน น โส ภิกฺขุ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิตพฺโพฯ อฏฺฐานิสํเส สมฺปสฺสมาเนน ปเรสมฺปิ สทฺธาย สา อาปตฺติ เทเสตพฺพาฯ อฏฺฐ ยาวตติยกาฯ อฏฺฐหากาเรหิ กุลานิ ทูเสติฯ อฏฺฐ มาติกา จีวรสฺส อุปฺปาทายฯ อฏฺฐ มาติกา กถินสฺส อุพฺภารายฯ อฏฺฐ ปานานิฯ [จูฬว. 348; อ. นิ. 8.7] อฏฺฐหิ อสทฺธมฺเมหิ อภิภูโต ปริยาทินฺนจิตฺโต เทวทตฺโต อาปายิโก เนรยิโก กปฺปฏฺโฐ อเตกิจฺโฉ ฯ อฏฺฐ โลกธมฺมาฯ อฏฺฐ ครุธมฺมาฯ อฏฺฐ ปาฏิเทสนียาฯ อฏฺฐงฺคิโก มุสาวาโท ฯ อฏฺฐ อุโปสถงฺคานิฯ อฏฺฐ ทูเตยฺยงฺคานิฯ อฏฺฐ ติตฺถิยวตฺตานิฯ อฏฺฐ อจฺฉริยา อพฺภุตธมฺมา มหาสมุทฺเทฯ อฏฺฐ อจฺฉริยา อพฺภุตธมฺมา อิมสฺมิํ ธมฺมวินเยฯ อฏฺฐ อนติริตฺตาฯ อฏฺฐ อติริตฺตาฯ อฏฺฐเม อรุณุคฺคมเน นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ อฏฺฐ ปาราชิกาฯ อฏฺฐมํ วตฺถุํ ปริปูเรนฺตี นาเสตพฺพาฯ อฏฺฐมํ วตฺถุํ ปริปูเรนฺติยา เทสิตาปิ อเทสิตา โหติฯ อฏฺฐวาจิกา อุปสมฺปทาฯ อฏฺฐนฺนํ ปจฺจุฏฺฐาตพฺพํฯ อฏฺฐนฺนํ อาสนํ ทาตพฺพํฯ อุปาสิกา อฏฺฐ วรานิ ยาจติฯ อฏฺฐหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ ภิกฺขุโนวาทโก สมฺมนฺนิตพฺโพ [สมฺมนิตพฺโพ (ก.)]ฯ อฏฺฐานิสํสา วินยธเรฯ อฏฺฐ ปรมานิฯ ตสฺสปาปิยสิกกมฺมกเตน ภิกฺขุนา อฏฺฐสุ ธมฺเมสุ สมฺมา วตฺติตพฺพํฯ อฏฺฐ อธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฏฺฐปนานิ อฏฺฐ ธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฏฺฐปนานีติฯ

อฏฺฐกํ นิฏฺฐิตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

น โส ภิกฺขุ ปเรสมฺปิ, ยาวตติยทูสนา;

มาติกา กถินุพฺภารา, ปานา อภิภูเตน จฯ

โลกธมฺมา ครุธมฺมา, ปาฏิเทสนียา มุสา;

อุโปสถา จ ทูตงฺคา, ติตฺถิยา สมุทฺเทปิ จฯ

อพฺภุตา อนติริตฺตํ, อติริตฺตํ นิสฺสคฺคิยํ;

ปาราชิกฏฺฐมํ วตฺถุ, อเทสิตูปสมฺปทาฯ

ปจฺจุฏฺฐานาสนญฺเจว, วรํ โอวาทเกน จ;

อานิสํสา ปรมานิ, อฏฺฐธมฺเมสุ วตฺตนา;

อธมฺมิกา ธมฺมิกา จ, อฏฺฐกา สุปฺปกาสิตาติฯ