5. ปญฺจกวาโร

[325] ปญฺจ อาปตฺติโยฯ ปญฺจ อาปตฺติกฺขนฺธาฯ ปญฺจ วินีตวตฺถูนิฯ ปญฺจ กมฺมานิ อานนฺตริกานิฯ ปญฺจ ปุคฺคลา นิยตาฯ ปญฺจ เฉทนกา อาปตฺติโยฯ ปญฺจหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ ปญฺจ อาปตฺติโยฯ มุสาวาทปจฺจยา ปญฺจหากาเรหิ กมฺมํ น อุเปติ – สยํ วา กมฺมํ น กโรติ, ปรํ วา น อชฺเฌสติ, ฉนฺทํ วา ปาริสุทฺธิํ วา น เทติ, กยิรมาเน กมฺเม ปฏิกฺโกสติ, กเต วา ปน กมฺเม อธมฺมทิฏฺฐิ โหติฯ ปญฺจหากาเรหิ กมฺมํ อุเปติ – สยํ วา กมฺมํ กโรติ, ปรํ วา อชฺเฌสติ, ฉนฺทํ วา ปาริสุทฺธิํ วา เทติ, กยิรมาเน กมฺเม นปฺปฏิกฺโกสติ, กเต วา ปน กมฺเม ธมฺมทิฏฺฐิ โหติฯ ปญฺจ ปิณฺฑปาติกสฺส ภิกฺขุโน กปฺปนฺติ – อนามนฺตจาโร, คณโภชนํ, ปรมฺปรโภชนํ, อนธิฏฺฐานํ, อวิกปฺปนาฯ [อ. นิ. 5.102] ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ อุสฺสงฺกิตปริสงฺกิโต โหติ – ปาปภิกฺขุปิ อกุปฺปธมฺโมปิ เวสิยาโคจโร วา โหติ, วิธวาโคจโร วา โหติ, ถุลฺลกุมาริโคจโร วา โหติ, ปณฺฑกโคจโร วา โหติ, ภิกฺขุนิโคจโร วา โหติฯ ปญฺจ เตลานิ – ติลเตลํ, สาสปเตลํ, มธุกเตลํ, เอรณฺฑกเตลํ, วสาเตลํฯ ปญฺจ วสานิ – อจฺฉวสํ, มจฺฉวสํ, สุสุกาวสํ, สูกรวสํ, คทฺรภวสํฯ [อ. นิ. 5.130; ที. นิ. 3.316] ปญฺจ พฺยสนานิ – ญาติพฺยสนํ, โภคพฺยสนํ, โรคพฺยสนํ, สีลพฺยสนํ, ทิฏฺฐิพฺยสนํฯ [อ. นิ. 5.130; ที. นิ. 3.316] ปญฺจ สมฺปทา – ญาติสมฺปทา, โภคสมฺปทา, อโรคสมฺปทา, สีลสมฺปทา, ทิฏฺฐิสมฺปทาฯ ปญฺจ นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อุปชฺฌายมฺหา – อุปชฺฌาโย ปกฺกนฺโต วา โหติ, วิพฺภนฺโต วา, กาลงฺกโต วา, ปกฺขสงฺกนฺโต วา, อาณตฺติเยว ปญฺจมีฯ ปญฺจ ปุคฺคลา น อุปสมฺปาเทตพฺพา – อทฺธานหีโน, องฺคหีโน, วตฺถุวิปนฺโน, กรณทุกฺกฏโก, อปริปูโรฯ ปญฺจ ปํสุกูลานิ – โสสานิกํ, ปาปณิกํ, อุนฺทูรกฺขายิกํ, อุปจิกกฺขายิกํ, อคฺคิทฑฺฒํฯ อปรานิปิ ปญฺจ ปํสุกูลานิ – โคขายิกํ, อชกฺขายิกํ, ถูปจีวรํ, อาภิเสกิกํ, คตปฏิยาคตํ [ภตปฏิยาภตํ (ก.)]ฯ ปญฺจ อวหารา – เถยฺยาวหาโร, ปสยฺหาวหาโร, ปริกปฺปาวหาโร , ปฏิจฺฉนฺนาวหาโร, กุสาวหาโรฯ ปญฺจ มหาโจรา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมิํฯ ปญฺจ อวิสฺสชฺชนิยานิฯ ปญฺจ อเวภงฺคิยานิฯ ปญฺจาปตฺติโย กายโต สมุฏฺฐนฺติ, น วาจโต น จิตฺตโตฯ

ปญฺจาปตฺติโย กายโต จ วาจโต จ สมุฏฺฐนฺติ, จิตฺตโตฯ ปญฺจาปตฺติโย เทสนาคามินิโยฯ ปญฺจ สงฺฆา ฯ ปญฺจ ปาติโมกฺขุทฺเทสาฯ สพฺพปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ วินยธรปญฺจเมน คเณน อุปสมฺปาเทตพฺพํฯ ปญฺจานิสํสา กถินตฺถาเรฯ ปญฺจ กมฺมานิฯ ยาวตติยเก ปญฺจ อาปตฺติโยฯ ปญฺจหากาเรหิ อทินฺนํ อาทิยนฺตสฺส อาปตฺติ ปาราชิกสฺสฯ ปญฺจหากาเรหิ อทินฺนํ อาทิยนฺตสฺส อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ ปญฺจหากาเรหิ อทินฺนํ อาทิยนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปญฺจ อกปฺปิยานิ น ปริภุญฺชิตพฺพานิ – อทินฺนญฺจ โหติ, อวิทิตญฺจ โหติ, อกปฺปิยญฺจ โหติ, อปฺปฏิคฺคหิตญฺจ โหติ, อกตาติริตฺตญฺจ โหติฯ ปญฺจ กปฺปิยานิ ปริภุญฺชิตพฺพานิ – ทินฺนญฺจ โหติ, วิทิตญฺจ โหติ, กปฺปิยญฺจ โหติ, ปฏิคฺคหิตญฺจ โหติ, กตาติริตฺตญฺจ โหติฯ ปญฺจ ทานานิ อปุญฺญานิ ปุญฺญสมฺมตานิ โลกสฺมิํ [โลกสฺส (สฺยา.)] – มชฺชทานํ, สมชฺชทานํ, อิตฺถิทานํ, อุสภทานํ, จิตฺตกมฺมทานํฯ ปญฺจ อุปฺปนฺนา ทุปฺปฏิวิโนทยา [วิโนทิยา (สฺยา.)] – อุปฺปนฺโน ราโค ทุปฺปฏิวิโนทโย, อุปฺปนฺโน โทโส ทุปฺปฏิวิโนทโย, อุปฺปนฺโน โมโห ทุปฺปฏิวิโนทโย, อุปฺปนฺนํ ปฏิภานํ ทุปฺปฏิวิโนทยํ, อุปฺปนฺนํ คมิยจิตฺตํ ทุปฺปฏิวิโนทยํ ฯ ปญฺจานิสํสา สมฺมชฺชนิยา – สกจิตฺตํ ปสีทติ, ปรจิตฺตํ ปสีทติ, เทวตา อตฺตมนา โหนฺติ, ปาสาทิกสํวตฺตนิกกมฺมํ อุปจินติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติฯ อปเรปิ ปญฺจานิสํสา สมฺมชฺชนิยา – สกจิตฺตํ ปสีทติ, ปรจิตฺตํ ปสีทติ, เทวตา อตฺตมนา โหนฺติ, สตฺถุสาสนํ กตํ โหติ, ปจฺฉิมา ชนตา ทิฏฺฐานุคติํ อาปชฺชติฯ

ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ‘‘พาโล’’ ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อตฺตโน ภาสปริยนฺตํ น อุคฺคณฺหาติ, ปรสฺส ภาสปริยนฺตํ น อุคฺคณฺหาติ, อตฺตโน ภาสปริยนฺตํ น อุคฺคเหตฺวา ปรสฺส ภาสปริยนฺตํ น อุคฺคเหตฺวา อธมฺเมน กาเรติ อปฺปฏิญฺญายฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ‘‘ปณฺฑิโต’’ ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อตฺตโน ภาสปริยนฺตํ อุคฺคณฺหาติ, ปรสฺส ภาสปริยนฺตํ อุคฺคณฺหาติ, อตฺตโน ภาสปริยนฺตํ อุคฺคเหตฺวา ปรสฺส ภาสปริยนฺตํ อุคฺคเหตฺวา ธมฺเมน กาเรติ ปฏิญฺญายฯ

อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺติํ น ชานาติ, อาปตฺติยา มูลํ น ชานาติ, อาปตฺติสมุทยํ น ชานาติ, อาปตฺตินิโรธํ น ชานาติ, อาปตฺตินิโรธคามินิํ ปฏิปทํ น ชานาติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโต ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺติํ ชานาติ, อาปตฺติยา มูลํ ชานาติ, อาปตฺติสมุทยํ ชานาติ, อาปตฺตินิโรธํ ชานาติ , อาปตฺตินิโรธคามินิํ ปฏิปทํ ชานาติฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อธิกรณํ น ชานาติ, อธิกรณสฺส มูลํ น ชานาติ, อธิกรณสมุทยํ น ชานาติ, อธิกรณนิโรธํ น ชานาติ, อธิกรณนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ น ชานาติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโต ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อธิกรณํ ชานาติ , อธิกรณสฺส มูลํ ชานาติ, อธิกรณสมุทยํ ชานาติ, อธิกรณนิโรธํ ชานาติ, อธิกรณนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ ชานาติฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – วตฺถุํ น ชานาติ, นิทานํ น ชานาติ, ปญฺญตฺติํ น ชานาติ, อนุปญฺญตฺติํ น ชานาติ, อนุสนฺธิวจนปถํ น ชานาติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโต ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – วตฺถุํ ชานาติ, นิทานํ ชานาติ, ปญฺญตฺติํ ชานาติ, อนุปญฺญตฺติํ ชานาติ, อนุสนฺธิวจนปถํ ชานาติฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – ญตฺติํ น ชานาติ, ญตฺติยา กรณํ น ชานาติ, น ปุพฺพกุสโล โหติ, น อปรกุสโล โหติ, อกาลญฺญู จ โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโต ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – ญตฺติํ ชานาติ, ญตฺติยา กรณํ ชานาติ, ปุพฺพกุสโล โหติ, อปรกุสโล โหติ, กาลญฺญู จ โหติฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ น ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ น ชานาติ, อาจริยปรมฺปรา โข ปนสฺส น สุคฺคหิตา โหติ น สุมนสิกตา น สูปธาริตาฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโตตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺตานาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ ชานติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, อาจริยปรมฺปรา โข ปนสฺส สุคฺคหิตา โหติ สุมนสิกตา สูปธาริตาฯ

อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ น ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ น วิตฺถาเรน สฺวาคตานิ โหนฺติ น สุวิภตฺตานิ น สุปฺปวตฺตีนิ น สุวินิจฺฉิตานิ สุตฺตโส อนุพฺยญฺชนโสฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโต ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺตานาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ วิตฺถาเรน สฺวาคตานิ โหนฺติ สุวิภตฺตานิ สุปฺปวตฺตีนิ สุวินิจฺฉิตานิ สุตฺตโส อนุพฺยญฺชนโสฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร พาโล ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ น ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ น ชานาติ, อธิกรเณ จ น วินิจฺฉยกุสโล โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต วินยธโร ปณฺฑิโต ตฺเวว สงฺขํ คจฺฉติ – อาปตฺตานาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, อธิกรเณ จ วินิจฺฉยกุสโล โหติฯ

[อ. นิ. 5.181; ปริ. 443] ปญฺจ อารญฺญิกา – มนฺทตฺตา โมมูหตฺตา อารญฺญิโก โหติ, ปาปิจฺโฉ อิจฺฉาปกโต อารญฺญิโก โหติ, อุมฺมาทา จิตฺตกฺเขปา อารญฺญิโก โหติ, วณฺณิตํ พุทฺเธหิ พุทฺธสาวเกหีติ อารญฺญิโก โหติ, อปิ จ อปฺปิจฺฉญฺเญว นิสฺสาย สนฺตุฏฺฐิญฺเญว นิสฺสาย สลฺเลขญฺเญว นิสฺสาย ปวิเวกญฺเญว นิสฺสาย อิทมตฺถิตญฺเญว [อิทมฏฺฐิตญฺเญว (สี. สฺยา.)] นิสฺสาย อารญฺญิโก โหติฯ ปญฺจ ปิณฺฑปาติกา…เป.… ปญฺจ ปํสุกูลิกา…เป.… ปญฺจ รุกฺขมูลิกา…เป.… ปญฺจ โสสานิกา…เป.… ปญฺจ อพฺโภกาสิกา…เป.… ปญฺจ เตจีวริกา…เป.… ปญฺจ สปทานจาริกา…เป.… ปญฺจ เนสชฺชิกา…เป.… ปญฺจ ยถาสนฺถติกา…เป.… ปญฺจ เอกาสนิกา…เป.… ปญฺจ ขลุปจฺฉาภตฺติกา…เป.… ปญฺจ ปตฺตปิณฺฑิกา – มนฺทตฺตา โมมูหตฺตา ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ, ปาปิจฺโฉ อิจฺฉาปกโต ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ, อุมฺมาทา จิตฺตกฺเขปา ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ, วณฺณิตํ พุทฺเธหิ พุทฺธสาวเกหีติ ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ, อปิ จ อปฺปิจฺฉญฺเญว นิสฺสาย สนฺตุฏฺฐิญฺเญว นิสฺสาย สลฺเลขญฺเญว นิสฺสาย ปวิเวกญฺเญว นิสฺสาย อิทมตฺถิตญฺเญว นิสฺสาย ปตฺตปิณฺฑิโก โหติฯ

[ปริ. 417] ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา นานิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ – อุโปสถํ น ชานาติ, อุโปสถกมฺมํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ น ชานาติ, อูนปญฺจวสฺโส โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ – อุโปสถํ ชานาติ, อุโปสถกมฺมํ ชานาติ, ปาติโมกฺขํ ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ ชานาติ, ปญฺจวสฺโส วา โหติ อติเรกปญฺจวสฺโส วาฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา นานิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ – ปวารณํ น ชานาติ, ปวารณากมฺมํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ น ชานาติ, อูนปญฺจวสฺโส โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ – ปวารณํ ชานาติ, ปวารณากมฺมํ ชานาติ, ปาติโมกฺขํ ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ ชานาติ, ปญฺจวสฺโส วา โหติ อติเรกปญฺจวสฺโส วาฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา นานิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ – อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ น ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ น ชานาติ, อูนปญฺจวสฺโส โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ – อาปตฺตานาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, ปญฺจวสฺโส วา โหติ อติเรกปญฺจวสฺโส วาฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตาย ภิกฺขุนิยา นานิสฺสิตาย วตฺถพฺพํ – อุโปสถํ น ชานาติ, อุโปสถกมฺมํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ น ชานาติ, อูนปญฺจวสฺสา โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตาย ภิกฺขุนิยา อนิสฺสิตาย วตฺถพฺพํ – อุโปสถํ ชานาติ, อุโปสถกมฺมํ ชานาติ, ปาติโมกฺขํ ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ ชานาติ, ปญฺจวสฺสา วา โหติ อติเรกปญฺจวสฺสา วาฯ อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตาย ภิกฺขุนิยา นานิสฺสิตาย วตฺถพฺพํ – ปวารณํ น ชานาติ, ปวารณากมฺมํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขํ น ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ น ชานาติ, อูนปญฺจวสฺสา โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตาย ภิกฺขุนิยา อนิสฺสิตาย วตฺถพฺพํ – ปวารณํ ชานาติ, ปวารณากมฺมํ ชานาติ, ปาติโมกฺขํ ชานาติ, ปาติโมกฺขุทฺเทสํ ชานาติ, ปญฺจวสฺสา วา โหติ อติเรกปญฺจวสฺสา วาฯ

อปเรหิปิ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตาย ภิกฺขุนิยา นานิสฺสิตาย วตฺถพฺพํ – อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ น ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ น ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ น ชานาติ, อูนปญฺจวสฺสา โหติฯ ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคตาย ภิกฺขุนิยา อนิสฺสิตาย วตฺถพฺพํ – อาปตฺตานาปตฺติํ ชานาติ, ลหุกครุกํ อาปตฺติํ ชานาติ, สาวเสสานวเสสํ อาปตฺติํ ชานาติ, ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺติํ ชานาติ, ปญฺจวสฺสา วา โหติ อติเรกปญฺจวสฺสา วาฯ

ปญฺจ อาทีนวา อปาสาทิเก – อตฺตาปิ อตฺตานํ อุปวทติ, อนุวิจฺจปิ วิญฺญู ครหนฺติ, ปาปโก กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ, สมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติฯ ปญฺจานิสํสา ปาสาทิเก – อตฺตาปิ อตฺตานํ น อุปวทติ, อนุวิจฺจปิ วิญฺญู ปสํสนฺติ, กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉติ, อสมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ, กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติฯ อปเรปิ ปญฺจ อาทีนวา อปาสาทิเก – อปฺปสนฺนา น ปสีทนฺติ, ปสนฺนานํ เอกจฺจานํ อญฺญถตฺตํ โหติ, สตฺถุสาสนํ อกตํ โหติ, ปจฺฉิมา ชนตา ทิฏฺฐานุคติํ นาปชฺชติ, จิตฺตมสฺส น ปสีทติฯ ปญฺจานิสํสา ปาสาทิเก – อปฺปสนฺนา ปสีทนฺติ, ปสนฺนานํ ภิยฺโยภาวาย โหติ, สตฺถุสาสนํ กตํ โหติ, ปจฺฉิมา ชนตา ทิฏฺฐานุคติํ อาปชฺชติ, จิตฺตมสฺส ปสีทติฯ ปญฺจ อาทีนวา กุลูปเก – อนามนฺตจาเร อาปชฺชติ, รโห นิสชฺชาย อาปชฺชติ, ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อาปชฺชติ, มาตุคามสฺส อุตฺตริฉปฺปญฺจวาจาหิ ธมฺมํ เทเสนฺโต อาปชฺชติ, กามสงฺกปฺปพหุโล จ วิหรติฯ ปญฺจ อาทีนวา กุลูปกสฺส ภิกฺขุโน – อติเวลํ กุเลสุ สํสฏฺฐสฺส วิหรโต มาตุคามสฺส อภิณฺหทสฺสนํ, ทสฺสเน สติ สํสคฺโค, สํสคฺเค สติ วิสฺสาโส, วิสฺสาเส สติ โอตาโร, โอติณฺณจิตฺตสฺเสตํ ภิกฺขุโน ปาฏิกงฺขํ อนภิรโต วา พฺรหฺมจริยํ จริสฺสติ อญฺญตรํ วา สํกิลิฏฺฐํ อาปตฺติํ อาปชฺชิสฺสติ สิกฺขํ วา ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสติฯ

[ปาจิ. 92] ปญฺจ พีชชาตานิ – มูลพีชํ, ขนฺธพีชํ, ผฬุพีชํ, อคฺคพีชํ, พีชพีชญฺเญว [พีชพีชเมว (ก.)] ปญฺจมํฯ ปญฺจหิ สมณกปฺเปหิ ผลํ ปริภุญฺชิตพฺพํ – อคฺคิปริชิตํ, สตฺถปริชิตํ, นขปริชิตํ, อพีชํ, นิพฺพตฺตพีชญฺเญว [นิพฺพฏฺฏพีชญฺเญว (สี.), นิพฺพฏพีชญฺเญว (สฺยา.), นิปฺปฏฺฏพีชญฺเญว (ก.)] ปญฺจมํฯ

ปญฺจ วิสุทฺธิโย – นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํ, อยํ ปฐมา วิสุทฺธิ; นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา จตฺตาริ ปาราชิกานิ อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํ, อยํ ทุติยา วิสุทฺธิ; นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา จตฺตาริ ปาราชิกานิ อุทฺทิสิตฺวา เตรส สงฺฆาทิเสเส อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํ, อยํ ตติยา วิสุทฺธิ; นิทานํ อุทฺทิสิตฺวา จตฺตาริ ปาราชิกานิ อุทฺทิสิตฺวา เตรส สงฺฆาทิเสเส อุทฺทิสิตฺวา ทฺเว อนิยเต อุทฺทิสิตฺวา อวเสสํ สุเตน สาเวตพฺพํ, อยํ จตุตฺถา วิสุทฺธิ; วิตฺถาเรเนว ปญฺจมีฯ อปราปิ ปญฺจ วิสุทฺธิโย – สุตฺตุทฺเทโส, ปาริสุทฺธิอุโปสโถ, อธิฏฺฐานุโปสโถ, ปวารณา, สามคฺคีอุโปสโถเยว ปญฺจโมฯ ปญฺจานิสํสา วินยธเร – อตฺตโน สีลกฺขนฺโธ สุคุตฺโต โหติ สุรกฺขิโต, กุกฺกุจฺจปกตานํ ปฏิสรณํ โหติ, วิสารโท สงฺฆมชฺเฌ โวหรติ, ปจฺจตฺถิเก สหธมฺเมน สุนิคฺคหิตํ นิคฺคณฺหาติ, สทฺธมฺมฏฺฐิติยา ปฏิปนฺโน โหติฯ ปญฺจ อธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฏฺฐปนานิ ฯ ปญฺจ ธมฺมิกานิ ปาติโมกฺขฏฺฐปนานีติฯ

ปญฺจกํ นิฏฺฐิตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อาปตฺติ อาปตฺติกฺขนฺธา, วินีตานนฺตเรน จ;

ปุคฺคลา เฉทนา เจว, อาปชฺชติ จ ปจฺจยาฯ

น อุเปติ อุเปติ จ, กปฺปนฺตุสงฺกิเตลญฺจ;

วสํ พฺยสนา สมฺปทา, ปสฺสทฺธิ ปุคฺคเลน จฯ

โสสานิกํ ขายิตญฺจ, เถยฺยํ โจโร จ วุจฺจติ;

อวิสฺสชฺชิ อเวภงฺคิ, กายโต กายวาจโตฯ

เทสนา สงฺฆํ อุทฺเทสํ, ปจฺจนฺติกถิเนน จ;

กมฺมานิ ยาวตติยํ, ปาราชิถุลฺลทุกฺกฏํฯ

อกปฺปิยํ กปฺปิยญฺจ, อปุญฺญทุวิโนทยา;

สมฺมชฺชนี อปเร จ, ภาสํ อาปตฺติเมว จฯ

อธิกรณํ วตฺถุ ญตฺติ, อาปตฺตา อุภยานิ จ;

ลหุกฏฺฐมกา เอเต, กณฺหสุกฺกา วิชานถฯ

อรญฺญํ ปิณฺฑปาตญฺจ, ปํสุรุกฺขสุสานิกา;

อพฺโภกาโส จีวรญฺจ, สปทาโน นิสชฺชิโกฯ

สนฺถติ ขลุ ปจฺฉาปิ, ปตฺตปิณฺฑิกเมว จ;

อุโปสถํ ปวารณํ, อาปตฺตานาปตฺติปิ จฯ

กณฺหสุกฺกปทา เอเต, ภิกฺขุนีนมฺปิ เต ตถา;

อปาสาทิกปาสาทิ, ตเถว อปเร ทุเวฯ

กุลูปเก อติเวลํ, พีชํ สมณกปฺปิ จ;

วิสุทฺธิ อปเร เจว, วินยาธมฺมิเกน จ;

ธมฺมิกา จ ตถา วุตฺตา, นิฏฺฐิตา สุทฺธิปญฺจกาติฯ

6. ฉกฺกวาโร

[326] [ที. นิ. 3.324] ฉ อคารวาฯ ฉ คารวาฯ ฉ วินีตวตฺถูนิฯ ฉ สามีจิโยฯ ฉ อาปตฺติสมุฏฺฐานาฯ ฉจฺเฉทนกา อาปตฺติโยฯ ฉหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ ฉานิสํสา วินยธเรฯ ฉ ปรมานิฯ ฉารตฺตํ ติจีวเรน วิปฺปวสิตพฺพํฯ ฉ จีวรานิ ฯ ฉ รชนานิฯ ฉ อาปตฺติโย กายโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐนฺติ น วาจโตฯ ฉ อาปตฺติโย วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐนฺติ น กายโตฯ ฉ อาปตฺติโย กายโต จ วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐนฺติฯ ฉ กมฺมานิฯ ฉ วิวาทมูลานิฯ ฉ อนุวาทมูลานิฯ ฉ สารณียา ธมฺมา ทีฆโสฯ ฉ วิทตฺถิโย, สุคตวิทตฺถิยา, ติริยํ ฉ วิทตฺถิโยฯ ฉ นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อาจริยมฺหาฯ ฉ นหาเน อนุปญฺญตฺติโย – วิปฺปกตจีวรํ อาทาย ปกฺกมติ, วิปฺปกตจีวรํ สมาทาย ปกฺกมติฯ

[มหาว. 85 อาทโย] ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ – อเสกฺเขน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสกฺเขน สมาธิกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสกฺเขน ปญฺญกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสกฺเขน วิมุตฺติกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, อเสกฺเขน วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ, ทสวสฺโส วา โหติ อติเรกทสวสฺโส วาฯ