6. อธิกรณปริยายวาโร

[292] วิวาทาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ วิวทติ? วิวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?

อนุวาทาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ อนุวทติ? อนุวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?

อาปตฺตาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติ? อาปตฺตาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?

กิจฺจาธิกรณสฺส – กิํ ปุพฺพงฺคมํ? กติ ฐานานิ? กติ วตฺถูนิ? กติ ภูมิโย? กติ เหตู? กติ มูลานิ? กติหากาเรหิ กิจฺจํ ชายติ? กิจฺจาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมติ?

[293] วิวาทาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? อฏฺฐารส เภทกรวตฺถูนิ ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? อฏฺฐารส เภทกรวตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? อฏฺฐารส เภทกรวตฺถูนิ ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? นว เหตู – ตโย กุสลเหตู , ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? ทฺวาทส มูลานิฯ กติหากาเรหิ วิวทตีติ? ทฺวีหากาเรหิ วิวทติ – ธมฺมทิฏฺฐิ วา อธมฺมทิฏฺฐิ วาฯ [จูฬว. 228] วิวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? วิวาทาธิกรณํ ทฺวีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จฯ

[294] อนุวาทาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ

กติ ฐานานีติ? จตสฺโส วิปตฺติโย ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? จตสฺโส วิปตฺติโย วตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? จตสฺโส วิปตฺติโย ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? นว เหตู – ตโย กุสลเหตู, ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? จุทฺทส มูลานิฯ กติหากาเรหิ อนุวทตีติ? ทฺวีหากาเรหิ อนุวทติ – วตฺถุโต วา อาปตฺติโต วาฯ [จูฬว. 236] อนุวาทาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? อนุวาทาธิกรณํ จตูหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ สติวินเยน จ อมูฬฺหวินเยน จ ตสฺสปาปิยสิกาย จฯ

[295] อาปตฺตาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? สตฺต อาปตฺติกฺขนฺธา ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? สตฺต อาปตฺติกฺขนฺธา วตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? สตฺต อาปตฺติกฺขนฺธา ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? ฉ เหตู [กติ เหตูติ นว เหตู, ตโย กุสลเหตู (สี. สฺยา.)] – ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? ฉ อาปตฺติสมุฏฺฐานานิ มูลานิ ฯ กติหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชตีติ? ฉหากาเรหิ อาปตฺติํ อาปชฺชติ – อลชฺชิตา, อญฺญาณตา, กุกฺกุจฺจปกตตา, อกปฺปิเย กปฺปิยสญฺญิตา, กปฺปิเย อกปฺปิยสญฺญิตา, สติสมฺโมสาฯ [จูฬว. 239] อาปตฺตาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? อาปตฺตาธิกรณํ ตีหิ สมเถหิ สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยน จ ปฏิญฺญาตกรเณน จ, สมฺมุขาวินเยน จ ติณวตฺถารเกน จฯ

[296] กิจฺจาธิกรณสฺส กิํ ปุพฺพงฺคมนฺติ? โลโภ ปุพฺพงฺคโม, โทโส ปุพฺพงฺคโม, โมโห ปุพฺพงฺคโม, อโลโภ ปุพฺพงฺคโม, อโทโส ปุพฺพงฺคโม, อโมโห ปุพฺพงฺคโมฯ กติ ฐานานีติ? จตฺตาริ กมฺมานิ ฐานานิฯ กติ วตฺถูนีติ? จตฺตาริ กมฺมานิ วตฺถูนิฯ กติ ภูมิโยติ? จตฺตาริ กมฺมานิ ภูมิโยฯ กติ เหตูติ? นว เหตู – ตโย กุสลเหตู, ตโย อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตูฯ กติ มูลานีติ? เอกํ มูลํ – สงฺโฆฯ กติหากาเรหิ กิจฺจํ ชายตีติ ? ทฺวีหากาเรหิ กิจฺจํ ชายติ – ญตฺติโต วา อปโลกนโต วาฯ

[จูฬว. 242] กิจฺจาธิกรณํ กติหิ สมเถหิ สมฺมตีติ? กิจฺจาธิกรณํ เอเกน สมเถน สมฺมติ – สมฺมุขาวินเยนฯ

กติ สมถา? สตฺต สมถาฯ สมฺมุขาวินโย, สติวินโย, อมูฬฺหวินโย, ปฏิญฺญาตกรณํ, เยภุยฺยสิกา, ตสฺสปาปิยสิกา, ติณวตฺถารโก – อิเม สตฺต สมถาฯ

สิยา อิเม สตฺต สมถา ทส สมถา โหนฺติ, ทส สมถา สตฺต สมถา โหนฺติ วตฺถุวเสน ปริยาเยน สิยาติฯ

กถญฺจ สิยา? วิวาทาธิกรณสฺส ทฺเว สมถา , อนุวาทาธิกรณสฺส จตฺตาโร สมถา, อาปตฺตาธิกรณสฺส ตโย สมถา, กิจฺจาธิกรณสฺส เอโก สมโถฯ เอวํ อิเม สตฺต สมถา ทส สมถา โหนฺติ, ทส สมถา สตฺต สมถา โหนฺติ วตฺถุวเสน ปริยาเยนฯ

ปริยายวาโร นิฏฺฐิโต ฉฏฺโฐฯ

7. สาธารณวาโร

[297] กติ สมถา วิวาทาธิกรณสฺส สาธารณา? กติ สมถา วิวาทาธิกรณสฺส อสาธารณา? กติ สมถา อนุวาทาธิกรณสฺส สาธารณา? กติ สมถา อนุวาทาธิกรณสฺส อสาธารณา? กติ สมถา อาปตฺตาธิกรณสฺส สาธารณา? กติ สมถา อาปตฺตาธิกรณสฺส อสาธารณา? กติ สมถา กิจฺจาธิกรณสฺส สาธารณา? กติ สมถา กิจฺจาธิกรณสฺส อสาธารณา?

ทฺเว สมถา วิวาทาธิกรณสฺส สาธารณา – สมฺมุขาวินโย, เยภุยฺยสิกาฯ ปญฺจ สมถา วิวาทาธิกรณสฺส อสาธารณา – สติวินโย, อมูฬฺหวินโย, ปฏิญฺญาตกรณํ, ตสฺสปาปิยสิกา, ติณวตฺถารโกฯ

จตฺตาโร สมถา อนุวาทาธิกรณสฺส สาธารณา – สมฺมุขาวินโย; สติวินโย, อมูฬฺหวินโย, ตสฺสปาปิยสิกาฯ ตโย สมถา อนุวาทาธิกรณสฺส อสาธารณา – เยภุยฺยสิกา, ปฏิญฺญาตกรณํ, ติณวตฺถารโกฯ