เมนู

‘‘โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘กุหิํ ปน, มหาราช, ตว ชาตนคร’’นฺติ? ‘‘อตฺถิ, ภนฺเต, กลสิคาโม นาม, ตตฺถาหํ ชาโต’’ติฯ ‘‘กีว ทูโร, มหาราช, อิโต กลสิคาโม โหตี’’ติฯ ‘‘ทฺวิมตฺตานิ, ภนฺเต, โยชนสตานี’’ติฯ ‘‘กีว ทูรํ, มหาราช, อิโต กสฺมีรํ โหตี’’ติ? ‘‘ทฺวาทส, ภนฺเต, โยชนานี’’ติฯ ‘‘อิงฺฆ, ตฺวํ มหาราช, กลสิคามํ จินฺเตหี’’ติฯ ‘‘จินฺติโต, ภนฺเต’’ติฯ ‘‘อิงฺฆ, ตฺวํ มหาราช, กสฺมีรํ จินฺเตหี’’ติฯ ‘‘จินฺติตํ ภนฺเต’’ติฯ ‘‘กตมํ นุ โข, มหาราช, จิเรน จินฺติตํ, กตมํ สีฆตร’’นฺติ? ‘‘สมกํ ภนฺเต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, โย อิธ กาลงฺกโต พฺรหฺมโลเก อุปฺปชฺเชยฺย, โย จ อิธ กาลงฺกโต กสฺมีเร อุปฺปชฺเชยฺย, สมกํ เยว อุปฺปชฺชนฺตี’’ติฯ

‘‘ภิยฺโย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ทฺเว สกุณา อากาเสน คจฺเฉยฺยุํ , เตสุ เอโก อุจฺเจ รุกฺเข นิสีเทยฺย, เอโก นีเจ รุกฺเข นิสีเทยฺย, เตสํ สมกํ ปติฏฺฐิตานํ กตมสฺส ฉายา ปฐมตรํ ปถวิยํ ปติฏฺฐเหยฺย, กตมสฺส ฉายา จิเรน ปถวิยํ ปติฏฺฐเหยฺยา’’ติ? ‘‘สมกํ, ภนฺเต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, โย อิธ กาลงฺกโต พฺรหฺมโลเก อุปฺปชฺเชยฺย, โย จ อิธ กาลงฺกโต กสฺมีเร อุปฺปชฺเชยฺย, สมกํ เยว อุปฺปชฺชนฺตี’’ติฯ

‘‘กลฺโลสิ, ภนฺเต นาคเสนา’’ติฯ

ทฺวินฺนํ โลกุปฺปนฺนานํ สมกภาวปญฺโห ปญฺจโมฯ

6. โพชฺฌงฺคปญฺโห

[6] ราชา อาห ‘‘กติ นุ โข, ภนฺเต นาคเสน, โพชฺฌงฺคา’’ติ? ‘‘สตฺต โข, มหาราช, โพชฺฌงฺคา’’ติฯ ‘‘กติหิ ปน, ภนฺเต, โพชฺฌงฺเคหิ พุชฺฌตี’’ติ? ‘‘เอเกน โข, มหาราช, โพชฺฌงฺเคน พุชฺฌติ ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺเคนา’’ติฯ ‘‘อถ กิสฺส นุ โข, ภนฺเต, วุจฺจนฺติ ‘สตฺต โพชฺฌงฺคา’’’ติ? ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, อสิ โกสิยา ปกฺขิตฺโต อคฺคหิโต หตฺเถน อุสฺสหติ เฉชฺชํ ฉินฺทิตุ’’นฺติฯ ‘‘น หิ, ภนฺเต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺเคน วินา ฉหิ โพชฺฌงฺเคหิ น พุชฺฌตี’’ติฯ

‘‘กลฺโลสิ, ภนฺเต นาคเสนา’’ติฯ

โพชฺฌงฺคปญฺโห ฉฏฺโฐฯ

7. ปาปปุญฺญานํ อปฺปานปฺปภาวปญฺโห

[7] ราชา อาห ‘‘ภนฺเต นาคเสน, กตรํ นุ โข พหุตรํ ปุญฺญํ วา อปุญฺญํ วา’’ติ? ‘‘ปุญฺญํ โข, มหาราช , พหุตรํ, อปุญฺญํ โถก’’นฺติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติ? ‘‘อปุญฺญํ โข, มหาราช, กโรนฺโต วิปฺปฏิสารี โหติ ‘ปาปกมฺมํ มยา กต’นฺติ, เตน ปาปํ น วฑฺฒติฯ ปุญฺญํ โข, มหาราช, กโรนฺโต อวิปฺปฏิสารี โหติ, อวิปฺปฏิสาริโน ปาโมชฺชํ ชายติ, ปมุทิตสฺส ปีติ ชายติ, ปีติมนสฺส กาโย ปสฺสมฺภติ, ปสฺสทฺธกาโย สุขํ เวเทติ, สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติ, สมาหิโต ยถาภูตํ ปชานาติ, เตน การเณน ปุญฺญํ วฑฺฒติฯ ปุริโส โข, มหาราช, ฉินฺนหตฺถปาโท ภควโต เอกํ อุปฺปลหตฺถํ ทตฺวา เอกนวุติกปฺปานิ วินิปาตํ น คจฺฉิสฺสติฯ อิมินาปิ, มหาราช, การเณน ภณามิ ‘ปุญฺญํ พหุตรํ, อปุญฺญํ โถก’’’นฺติฯ

‘‘กลฺโลสิ, ภนฺเต นาคเสนา’’ติฯ

ปาปปุญฺญานํ อปฺปานปฺปภาวปญฺโห สตฺตโมฯ

8. ชานนฺตาชานนฺตปาปกรณปญฺโห

[8] ราชา อาห ‘‘ภนฺเต นาคเสน, โย ชานนฺโต ปาปกมฺมํ กโรติ, โย อชานนฺโต ปาปกมฺมํ กโรติ, กสฺส พหุตรํ อปุญฺญ’’นฺติ? เถโร อาห ‘‘โย โข, มหาราช, อชานนฺโต ปาปกมฺมํ กโรติ, ตสฺส พหุตรํ อปุญฺญ’’นฺติฯ ‘‘เตน หิ, ภนฺเต นาคเสน, โย อมฺหากํ ราชปุตฺโต วา ราชมหามตฺโต วา อชานนฺโต ปาปกมฺมํ กโรติ, ตํ มยํ ทิคุณํ ทณฺเฑมา’’ติ? ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ตตฺตํ อโยคุฬํ อาทิตฺตํ สมฺปชฺชลิตํ สโชติภูตํ เอโก ชานนฺโต คณฺเหยฺย, เอโก อชานนฺโต คณฺเหยฺย, กตโม [กสฺส (ก.)] พลวตรํ ฑยฺเหยฺยา’’ติฯ ‘‘โย โข, ภนฺเต, อชานนฺโต คณฺเหยฺย, โส [ตสฺส (ปี. ก.)] พลวตรํ ฑยฺเหยฺยา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, โย อชานนฺโต ปาปกมฺมํ กโรติ, ตสฺส พหุตรํ อปุญฺญ’’นฺติฯ

‘‘กลฺโลสิ, ภนฺเต นาคเสนา’’ติฯ

ชานนฺตาชานนฺตปาปกรณปญฺโห อฏฺฐโมฯ