เมนู

1. กุมฺภงฺคปญฺโห

[1] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘กุมฺภสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’นฺติ ยํ วเทสิ, กตมํ ตํ เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’’นฺติ? ‘‘ยถา, มหาราช, กุมฺโภ สมฺปุณฺโณ น สณติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อาคเม อธิคเม ปริยตฺติยํ สามญฺเญ ปารมิํ ปตฺวา น สณิตพฺพํ, น เตน มาโน กรณีโย, น ทพฺโพ [ทปฺโป (สี.)] ทสฺเสตพฺโพ, นิหตมาเนน นิหตทพฺเพน ภวิตพฺพํ, อุชุเกน อมุขเรน อวิกตฺถินาฯ อิทํ, มหาราช, กุมฺภสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน สุตฺตนิปาเต –

‘‘‘ยทูนกํ ตํ สณติ, ยํ ปูรํ สนฺตเมว ตํ;

อฑฺฒกุมฺภูปโม [ริตฺตกุมฺภูปโม (สี.)] พาโล, รหโท ปูโรว ปณฺฑิโต’’’ติฯ

กุมฺภงฺคปญฺโห ปฐโมฯ

2. กาฬายสงฺคปญฺโห

[2] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘กาฬายสสฺส [กาฬหํสสฺส (ก.)] ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ ? ‘‘ยถา, มหาราช, กาฬายโส สุปีโต [สุถิโต (ก.)] วมติ [วหติ (สฺยา. ก.)], เอวเมว โข, มหาราช, โยคิโน โยคาวจรสฺส มานสํ โยนิโส มนสิกาเรน [โยนิโส มนสิกาเร (สี. สฺยา. ก.)] อปีตํ วมติฯ อิทํ, มหาราช, กาฬายสสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, กาฬายโส สกิํ ปีตํ อุทกํ น วมติ, เอวเมว โข, มหาราช , โยคินา โยคาวจเรน โย สกิํ อุปฺปนฺโน ปสาโท, น ปุน โส วมิตพฺโพ ‘อุฬาโร โส ภควา สมฺมาสมฺพุทฺโธ, สฺวากฺขาโต ธมฺโม, สุปฺปฏิปนฺโน สงฺโฆ’ติฯ ‘รูปํ อนิจฺจํ, เวทนา อนิจฺจา, สญฺญา อนิจฺจา, สงฺขารา อนิจฺจา, วิญฺญาณํ อนิจฺจนฺติ ยํ สกิํ อุปฺปนฺนํ ญาณํ, น ปุน ตํ วมิตพฺพํฯ

อิทํ , มหาราช, กาฬายสสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน –

‘‘‘ทสฺสนมฺหิ ปริโสธิโต [ปริโสธิเก (สี. ก.)] นโร, อริยธมฺเม นิยโต วิเสสคู;

นปฺปเวธติ อเนกภาคโส, สพฺพโส จ มุขภาวเมว โส’’’ติฯ

กาฬายสงฺคปญฺโห ทุติโยฯ

3. ฉตฺตงฺคปญฺโห

[3] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘ฉตฺตสฺส ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, ฉตฺตํ อุปริ มุทฺธนิ จรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน กิเลสานํ อุปริ มุทฺธนิ จเรน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, ฉตฺตสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, ฉตฺตํ มุทฺธนุปตฺถมฺภํ โหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน โยนิโส มนสิการุปตฺถมฺเภน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, ฉตฺตสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, ฉตฺตํ วาตาตปเมฆวุฏฺฐิโย ปฏิหนติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน นานาวิธทิฏฺฐิปุถุสมณพฺราหฺมณานํ [มหาวาต (ก.)] มตวาตติวิธคฺคิสนฺตาปกิเลสวุฏฺฐิโย ปฏิหนฺตพฺพา ฯ อิทํ, มหาราช, ฉตฺตสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน สาริปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา –

‘‘‘ยถาปิ ฉตฺตํ วิปุลํ, อจฺฉิทฺทํ ถิรสํหิตํ;

วาตาตปํ นิวาเรติ, มหตี เมฆวุฏฺฐิโยฯ

‘‘‘ตเถว พุทฺธปุตฺโตปิ, สีลฉตฺตธโร สุจิ;

กิเลสวุฏฺฐิํ วาเรติ, สนฺตาปติวิธคฺคโย’’’ติฯ

ฉตฺตงฺคปญฺโห ตติโยฯ