1. ปนฺถมกฺกฏกงฺคปญฺโห

[1] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘ปนฺถมกฺกฏกสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’นฺติ ยํ วเทสิ, กตมํ ตํ เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’’นฺติ? ‘‘ยถา, มหาราช, ปนฺถมกฺกฏโก ปนฺเถ มกฺกฏชาลวิตานํ กตฺวา ยทิ ตตฺถ ชาลเก ลคฺคติ กิมิ วา มกฺขิกา วา ปฏงฺโค วา, ตํ คเหตฺวา ภกฺขยติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน ฉสุ ทฺวาเรสุ สติปฏฺฐานชาลวิตานํ กตฺวา ยทิ ตตฺถ กิเลสมกฺขิกา พชฺฌนฺติ, ตตฺเถว ฆาเตตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, ปนฺถมกฺกฏกสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน อนุรุทฺเธน –

‘‘‘จิตฺตํ นิยเม ฉสุ ทฺวาเรสุ, สติปฏฺฐานวรุตฺตเม;

กิเลสา ตตฺถ ลคฺคา เจ, หนฺตพฺพา เต วิปสฺสินา’’’ติฯ

ปนฺถมกฺกฏกงฺคปญฺโห ปฐโมฯ

2. ถนสฺสิตทารกงฺคปญฺโห

[2] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘ถนสฺสิตทารกสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’นฺติ ยํ วเทสิ, กตมํ ตํ เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’’นฺติ ? ‘‘ยถา, มหาราช, ถนสฺสิตทารโก สทตฺเถ ลคฺคติ, ขีรตฺถิโก โรทติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สทตฺเถ ลคฺคิตพฺพํ, สพฺพตฺถ ธมฺมญาเณน ภวิตพฺพํ, อุทฺเทเส ปริปุจฺฉาย สมฺมปฺปโยเค ปวิเวเก ครุสํวาเส กลฺยาณมิตฺตเสวเนฯ อิทํ, มหาราช, ถนสฺสิตทารกสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน ทีฆนิกายวเร ปรินิพฺพานสุตฺตนฺเต –

‘‘‘อิงฺฆํ ตุมฺเห, อานนฺท, สารตฺเถ [สทตฺเถ (สี. ปี.)] ฆฏถ, สารตฺเถ อนุยุญฺชถ;

สารตฺเถ อปฺปมตฺตา อาตาปิโน ปหิตตฺตา วิหรถา’’’ติฯ

ถนสฺสิตทารกงฺคปญฺโห ทุติโยฯ