10. สมุทฺทงฺคปญฺโห

[10] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘สมุทฺทสฺส ปญฺจ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ปญฺจ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, มหาสมุทฺโท มเตน กุณเปน สทฺธิํ น สํวสติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน ราคโทสโมหมานทิฏฺฐิมกฺขปฬาสอิสฺสามจฺฉริยมายาสาเฐยฺยกุฏิลวิสมทุจฺจริตกิเลสมเลหิ สทฺธิํ น สํวสิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สมุทฺทสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, มหาสมุทฺโท มุตฺตามณิเวฬุริยสงฺขสิลาปวาฬผลิกมณิวิวิธรตนนิจยํ ธาเรนฺโต ปิทหติ, น พหิ วิกิรติฯ เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน มคฺคผลฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺติวิปสฺสนาภิญฺญาวิวิธคุณรตนานิ อธิคนฺตฺวา ปิทหิตพฺพานิ, น พหิ นีหริตพฺพานิฯ อิทํ, มหาราช, สมุทฺทสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, มหาสมุทฺโท มหนฺเตหิ มหาภูเตหิ สทฺธิํ สํวสติฯ เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อปฺปิจฺฉํ สนฺตุฏฺฐํ ธุตวาทํ สลฺเลขวุตฺติํ อาจารสมฺปนฺนํ ลชฺชิํ เปสลํ ครุํ ภาวนียํ วตฺตารํ วจนกฺขมํ โจทกํ ปาปครหิํ โอวาทกํ อนุสาสกํ วิญฺญาปกํ สนฺทสฺสกํ สมาทปกํ สมุตฺเตชกํ สมฺปหํสกํ กลฺยาณมิตฺตํ สพฺรหฺมจาริํ นิสฺสาย วสิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, มหาสมุทฺทสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, มหาสมุทฺโท นวสลิลสมฺปุณฺณาหิ คงฺคายมุนาอจิรวตีสรภูมหีอาทีหิ นทีสตสหสฺเสหิ อนฺตลิกฺเข สลิลธาราหิ จ ปูริโตปิ สกํ เวลํ นาติวตฺตติฯ เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน ลาภสกฺการสิโลกวนฺทนมานนปูชนการณา ชีวิตเหตุปิ สญฺจิจฺจ สิกฺขาปทวีติกฺกโม น กรณีโยฯ อิทํ, มหาราช, มหาสมุทฺทสฺส จตุตฺถํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน –

‘เสยฺยถาปิ, มหาราช [ปหาราธ (สี. ปี.)], มหาสมุทฺโท ฐิตธมฺโม เวลํ นาติกฺกมติ, เอวเมว โข, มหาราช, ยํ มหา สาวกานํ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, ตํ มม สาวกา ชีวิตเหตุปิ นาติกฺกมนฺตี’ติฯ