‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, นิยามกสฺส ยํ กิญฺจิ มหาสมุทฺเท กลฺยาณํ วา ปาปกํ วา, สพฺพํ ตํ วิทิตํ โหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน กุสลากุสลํ สาวชฺชานวชฺชํ หีนปฺปณีตํ กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคํ วิชานิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, นิยามกสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, นิยามโก ยนฺเต มุทฺทิกํ เทติ ‘มา โกจิ ยนฺตํ อามสิตฺถา’ติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน จิตฺเต สํวรมุทฺทิกา ทาตพฺพา ‘มา กิญฺจิ ปาปกํ อกุสลวิตกฺกํ วิตกฺเกสี’ติ, อิทํ, มหาราช, นิยามกสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน สํยุตฺตนิกายวเร ‘มา, ภิกฺขเว, ปาปเก อกุสเล วิตกฺเก วิตกฺเกยฺยาถ, เสยฺยถีทํ, กามวิตกฺกํ พฺยาปาทวิตกฺกํ วิหิํสาวิตกฺก’’’นฺติฯ

นิยามกงฺคปญฺโห อฏฺฐโมฯ

9. กมฺมการงฺคปญฺโห

[9] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘กมฺมการสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’นฺติ ยํ วเทสิ, กตมํ ตํ เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’’นฺติ? ‘‘ยถา, มหาราช, กมฺมกาโร เอวํ จินฺตยติ ‘ภตโก อหํ อิมาย นาวาย กมฺมํ กโรมิ, อิมายาหํ นาวาย วาหสา ภตฺตเวตนํ ลภามิ, น เม ปมาโท กรณีโย, อปฺปมาเทน เม อยํ นาวา วาเหตพฺพา’ติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน เอวํ จินฺตยิตพฺพํ ‘อิมํ โข อหํ จาตุมหาภูติกํ กายํ สมฺมสนฺโต สตตํ สมิตํ อปฺปมตฺโต อุปฏฺฐิตสฺสติ สโต สมฺปชาโน สมาหิโต เอกคฺคจิตฺโต ชาติชราพฺยาธิมรณโสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาเสหิ ปริมุจฺจิสฺสามีติ อปฺปมาโท เม กรณีโย’ติ, อิทํ, มหาราช, กมฺมการสฺส เอกํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน สาริปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา –

‘‘‘กายํ อิมํ สมฺมสถ, ปริชานาถ ปุนปฺปุนํ;

กาเย สภาวํ ทิสฺวาน, ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสถา’ติฯ

กมฺมการงฺคปญฺโห นวโมฯ