‘‘‘จาโปวูนุทโร ธีโร, วํโส วาปิ ปกมฺปเย [จาโป วา นุน เม ธีโร, วํโสว อนุโลมยํ (สี. ปี. ก.)];

ปฏิโลมํ น วตฺเตยฺย, ส ราชวสติํ วเส’’’ติฯ

จาปงฺคปญฺโห อฏฺฐโมฯ

9. วายสงฺคปญฺโห

[9] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘วายสสฺส ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, วายโส อาสงฺกิตปริสงฺกิโต ยตฺตปฺปยตฺโต จรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อาสงฺกิตปริสงฺกิเตน ยตฺตปยตฺเตน อุปฏฺฐิตาย สติยา สํวุเตหิ อินฺทฺริเยหิ จริตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, วายสสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, วายโส ยํ กิญฺจิ โภชนํ ทิสฺวา ญาตีหิ สํวิภชิตฺวา ภุญฺชติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน เย เต ลาภา ธมฺมิกา ธมฺมลทฺธา อนฺตมโส ปตฺตปริยาปนฺนมตฺตมฺปิ, ตถารูเปหิ ลาเภหิ ปฏิวิภตฺตโภคินา ภวิตพฺพํ สีลวนฺเตหิ สพฺรหฺมจารีหิฯ อิทํ, มหาราช, วายสสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน สาริปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา –

‘‘‘สเจ เม อุปนาเมนฺติ, ยถาลทฺธํ ตปสฺสิโน;

สพฺเพ สํวิภชิตฺวาน, ตโต ภุญฺชามิ โภชน’’’นฺติฯ

วายสงฺคปญฺโห นวโมฯ

10. มกฺกฏงฺคปญฺโห

[10] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘มกฺกฏสฺส ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, มกฺกโฏ วาสมุปคจฺฉนฺโต ตถารูเป โอกาเส มหติมหารุกฺเข ปวิวิตฺเต สพฺพฏฺฐกสาเข [สพฺพตฺถกสาเข (สฺยา.), สพฺพฏฺฐสาเข (ก.)] ภีรุตฺตาเณ วาสมุปคจฺฉติ, เอวเมว โข, มหาราช , โยคินา โยคาวจเรน ลชฺชิํ เปสลํ สีลวนฺตํ กลฺยาณธมฺมํ พหุสฺสุตํ ธมฺมธรํ วินยธรํ ปิยํ ครุภาวนียํ วตฺตารํ วจนกฺขมํ โอวาทกํ วิญฺญาปกํ สนฺทสฺสกํ สมาทปกํ สมุตฺเตชกํ สมฺปหํสกํ เอวรูปํ กลฺยาณมิตฺตํ อาจริยํ นิสฺสาย วิหริตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, มกฺกฏสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, มกฺกโฏ รุกฺเข เยว จรติ ติฏฺฐติ นิสีทติ, ยทิ นิทฺทํ โอกฺกมติ, ตตฺเถว รตฺติํ วาสมนุภวติฯ เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน ปวนาภิมุเขน ภวิตพฺพํ, ปวเน เยว ฐานจงฺกมนิสชฺชาสยนํ นิทฺทํ โอกฺกมิตพฺพํ, ตตฺเถว สติปฏฺฐานมนุภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, มกฺกฏสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน สาริปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา –

‘‘‘จงฺกมนฺโตปิ ติฏฺฐนฺโต, นิสชฺชาสยเนน วา;

ปวเน โสภเต ภิกฺขุ, ปวนนฺตํว วณฺณิต’’’นฺติฯ

มกฺกฏงฺคปญฺโห ทสโมฯ

คทฺรภวคฺโค ปฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

คทฺรโภ เจว [โฆรสฺสโร จ (สี. สฺยา. ปี.)] กุกฺกุโฏ, กลนฺโท ทีปินิ ทีปิโก;

กุมฺโม วํโส จ จาโป จ, วายโส อถ มกฺกโฏติฯ

2. สมุทฺทวคฺโค