11. นิพฺพานสจฺฉิกรณปญฺโห

[11] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ตุมฺเห ภณถ ‘นิพฺพานํ น อตีตํ, น อนาคตํ, น ปจฺจุปฺปนฺนํ, น อุปฺปนฺนํ น อนุปฺปนฺนํ น อุปฺปาทนีย’นฺติฯ อิธ, ภนฺเต นาคเสน, โย โกจิ สมฺมาปฏิปนฺโน นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติ, โส อุปฺปนฺนํ สจฺฉิกโรติ, อุทาหุ อุปฺปาเทตฺวา สจฺฉิกโรตี’’ติ? ‘‘โย โกจิ, มหาราช, สมฺมาปฏิปนฺโน นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติ, โส น อุปฺปนฺนํ สจฺฉิกโรติ, น อุปฺปาเทตฺวา สจฺฉิกโรติ, อปิ จ, มหาราช, อตฺเถสา นิพฺพานธาตุ, ยํ โส สมฺมาปฏิปนฺโน สจฺฉิกโรตี’’ติฯ

‘‘มา, ภนฺเต นาคเสน, อิมํ ปญฺหํ ปฏิจฺฉนฺนํ กตฺวา ทีเปหิ, วิวฏํ ปากฏํ กตฺวา ทีเปหิ ฉนฺทชาโต อุสฺสาหชาโต, ยํ เต สิกฺขิตํ, ตํ สพฺพํ เอตฺเถวากิราหิ, เอตฺถายํ ชโน สมฺมูฬฺโห วิมติชาโต สํสยปกฺขนฺโท, ภินฺเทตํ อนฺโตโทสสลฺล’’นฺติฯ ‘‘อตฺเถสา, มหาราช, นิพฺพานธาตุ สนฺตา สุขา ปณีตา, ตํ สมฺมาปฏิปนฺโน ชินานุสิฏฺฐิยา สงฺขาเร สมฺมสนฺโต ปญฺญาย สจฺฉิกโรติฯ ยถา, มหาราช, อนฺเตวาสิโก อาจริยานุสิฏฺฐิยา วิชฺชํ ปญฺญาย สจฺฉิกโรติ, เอวเมว โข, มหาราช, สมฺมาปฏิปนฺโน ชินานุสิฏฺฐิยา ปญฺญาย นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติฯ

‘‘กถํ ปน ตํ นิพฺพานํ ทฏฺฐพฺพนฺติ? อนีติโต นิรุปทฺทวโต อภยโต เขมโต สนฺตโต สุขโต สาตโต ปณีตโต สุจิโต สีตลโต ทฏฺฐพฺพํฯ

‘‘ยถา, มหาราช, ปุริโส พหุกฏฺฐปุญฺเชน ชลิตกฏฺฐิเตน อคฺคินา ทยฺหมาโน วายาเมน ตโต มุญฺจิตฺวา นิรคฺคิโกกาสํ ปวิสิตฺวา ตตฺถ ปรมสุขํ ลเภยฺย, เอวเมว โข, มหาราช, โย สมฺมาปฏิปนฺโน, โส โยนิโส มนสิกาเรน พฺยปคตติวิธคฺคิสนฺตาปํ ปรมสุขํ นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติฯ ยถา, มหาราช, อคฺคิ, เอวํ ติวิธคฺคิ ทฏฺฐพฺโพ; ยถา อคฺคิคโต ปุริโส, เอวํ สมฺมาปฏิปนฺโน ทฏฺฐพฺโพ; ยถา นิรคฺคิโกกาโส, เอวํ นิพฺพานํ ทฏฺฐพฺพํฯ