6. กมฺมชาทิปญฺโห

[6] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, กตเม เอตฺถ กมฺมชา, กตเม เหตุชา, กตเม อุตุชา, กตเม น กมฺมชา, น เหตุชา, น อุตุชา’’ติ? ‘‘เย เกจิ, มหาราช, สตฺตา สเจตนา, สพฺเพ เต กมฺมชา; อคฺคิ จ สพฺพานิ จ พีชชาตานิ เหตุชานิ; ปถวี จ ปพฺพตา จ อุทกญฺจ วาโต จ, สพฺเพ เต อุตุชา; อากาโส จ นิพฺพานญฺจ อิเม ทฺเว อกมฺมชา อเหตุชา อนุตุชาฯ นิพฺพานํ ปน, มหาราช, น วตฺตพฺพํ กมฺมชนฺติ วา เหตุชนฺติ วา อุตุชนฺติ วา อุปฺปนฺนนฺติ วา อนุปฺปนฺนนฺติ วา อุปฺปาทนียนฺติ วา อตีตนฺติ วา อนาคตนฺติ วา ปจฺจุปฺปนฺนนฺติ วา จกฺขุวิญฺเญยฺยนฺติ วา โสตวิญฺเญยฺยนฺติ วา ฆานวิญฺเญยฺยนฺติ วา ชิวฺหาวิญฺเญยฺยนฺติ วา กายวิญฺเญยฺยนฺติ วา, อปิ จ, มหาราช, มโนวิญฺเญยฺยํ นิพฺพานํ, ยํ โส สมฺมาปฏิปนฺโน อริยสาวโก วิสุทฺเธน ญาเณน ปสฺสตี’’ติฯ ‘‘รมณีโย, ภนฺเต นาคเสน, ปญฺโห สุวินิจฺฉิโต นิสฺสํสโย เอกนฺตคโต, วิมติ อุปฺปจฺฉินฺนา, ตฺวํ คณิวรปวรมาสชฺชา’’ติฯ

กมฺมชาทิปญฺโห ฉฏฺโฐฯ

7. ยกฺขปญฺโห

[7] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, อตฺถิ โลเก ยกฺขา นามา’’ติ? ‘‘อาม, มหาราช, อตฺถิ โลเก ยกฺขา นามา’’ติฯ ‘‘จวนฺติ ปน เต, ภนฺเต, ยกฺขา ตมฺหา โยนิยา’’ติ? ‘‘อาม, มหาราช, จวนฺติ เต ยกฺขา ตมฺหา โยนิยา’’ติฯ ‘‘กิสฺส ปน, ภนฺเต นาคเสน, เตสํ มตานํ ยกฺขานํ สรีรํ น ทิสฺสติ, กุณปคนฺโธปิ น วายตี’’ติ? ‘‘ทิสฺสติ, มหาราช, มตานํ ยกฺขานํ สรีรํ, กุณปคนฺโธปิ เตสํ วายติ, มตานํ, มหาราช, ยกฺขานํ สรีรํ กีฏวณฺเณน วา ทิสฺสติ, กิมิวณฺเณน วา ทิสฺสติ, กิปิลฺลิกวณฺเณน วา ทิสฺสติ, ปฏงฺควณฺเณน วา ทิสฺสติ, อหิวณฺเณน วา ทิสฺสติ, วิจฺฉิกวณฺเณน วา ทิสฺสติ, สตปทิวณฺเณน วา ทิสฺสติ, ทิชวณฺเณน วา ทิสฺสติ, มิควณฺเณน วา ทิสฺสตี’’ติฯ ‘‘โก หิ, ภนฺเต นาคเสน, อญฺโญ อิทํ ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิสชฺเชยฺย อญฺญตฺร ตวาทิเสน พุทฺธิมตา’’ติฯ

ยกฺขปญฺโห สตฺตโมฯ