เอวเมว โข, มหาราช, เนโส โทโส อารมฺภสฺส, น นิกฺกมสฺส, น กิเลสยุทฺธสฺส, เยน ตถาคโต ตสฺมิํ สมเย น ปาปุณิ สพฺพญฺญุตญาณํ, อถ โข อาหารูปโรธสฺเสเวโส โทโส, สทา ปฏิยตฺตา เยเวสา ปฏิปทา, ตสฺมา ตถาคโต ตาเยว ปฏิปทาย สาวเก อนุสาสติ สมาทเปติ, เอวํ โข, มหาราช, สทา ปฏิยตฺตา อนวชฺชา สา ปฏิปทา’’ติฯ ‘‘สาธุ, ภนฺเต นาคเสน, เอวเมตํ ตถา สมฺปฏิจฺฉามี’’ติฯ

ปฏิปทาโทสปญฺโห จตุตฺโถฯ

5. หีนายาวตฺตนปญฺโห

[5] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, มหนฺตํ อิทํ ตถาคตสาสนํ สารํ วรํ เสฏฺฐํ ปวรํ อนุปมํ ปริสุทฺธํ วิมลํ ปณฺฑรํ อนวชฺชํ, น ยุตฺตํ คิหิํ ตาวตกํ ปพฺพเชตุํ, คิหี เยว [คิหิํ เยว (สี. ปี.)] เอกสฺมิํ ผเล วิเนตฺวา ยทา อปุนราวตฺตี โหติ ตทา โส ปพฺพาเชตพฺโพฯ กิํ การณา? อิเม ทุชฺชนา ตาว ตตฺถ สาสเน วิสุทฺเธ ปพฺพชิตฺวา ปฏินิวตฺติตฺวา หีนายาวตฺตนฺติ, เตสํ ปจฺจาคมเนน อยํ มหาชโน เอวํ วิจินฺเตติ ‘ตุจฺฉกํ วต โภ เอตํ สมณสฺส โคตมสฺส สาสนํ ภวิสฺสติ, ยํ อิเม ปฏินิวตฺตนฺตี’ติ, อิทเมตฺถ การณ’’นฺติฯ

‘‘ยถา, มหาราช, ตฬาโก ภเวยฺย สมฺปุณฺณสุจิวิมลสีตลสลิโล, อถ โย โกจิ กิลิฏฺโฐ มลกทฺทมคโต ตํ ตฬากํ คนฺตฺวา อนหายิตฺวา กิลิฏฺโฐว ปฏินิวตฺเตยฺย, ตตฺถ, มหาราช, กตมํ ชโน ครเหยฺย กิลิฏฺฐํ วา ตฬากํ วา’’ติ? ‘‘กิลิฏฺฐํ, ภนฺเต, ชโน ครเหยฺย ‘อยํ ตฬากํ คนฺตฺวา อนหายิตฺวา กิลิฏฺโฐว ปฏินิวตฺโต, กิํ อิมํ อนหายิตุกามํ ตฬาโก สยํ นหาเปสฺสติ, โก โทโส ตฬากสฺสา’ติฯ เอวเมว โข, มหาราช , ตถาคโต วิมุตฺติวรสลิลสมฺปุณฺณํ สทฺธมฺมวรตฬากํ มาเปสิ ‘เย เกจิ กิเลสมลกิลิฏฺฐา สเจตนา พุธา, เต อิธ นหายิตฺวา สพฺพกิเลเส ปวาหยิสฺสนฺตี’ติฯ ยทิ โกจิ ตํ สทฺธมฺมวรตฬากํ คนฺตฺวา อนหายิตฺวา สกิเลโสว ปฏินิวตฺติตฺวา หีนายาวตฺตติ ตํ เยว ชโน ครหิสฺสติ ‘อยํ ชินสาสเน ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ ปติฏฺฐํ อลภิตฺวา หีนายาวตฺโต, กิํ อิมํ อปฺปฏิปชฺชนฺตํ ชินสาสนํ สยํ โพเธสฺสติ, โก โทโส ชินสาสนสฺสา’ติ?