3. เทวทตฺตปพฺพชฺชปญฺโห

[3] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, เทวทตฺโต เกน ปพฺพาชิโต’’ติ? ‘‘ฉ ยิเม, มหาราช, ขตฺติยกุมารา ภทฺทิโย จ อนุรุทฺโธ จ อานนฺโท จ ภคุ จ กิมิโล [กิมฺพิโล (สี. ปี.) ม. นิ. 2.166 ปสฺสิตพฺพํ] จ เทวทตฺโต จ อุปาลิกปฺปโก สตฺตโม อภิสมฺพุทฺเธ สตฺถริ สกฺยกุลานนฺทชนเน ภควนฺตํ อนุปพฺพชนฺตา นิกฺขมิํสุ, เต ภควา ปพฺพาเชสี’’ติฯ ‘‘นนุ, ภนฺเต, เทวทตฺเตน ปพฺพชิตฺวา สงฺโฆ ภินฺโน’’ติ? ‘‘อาม, มหาราช, เทวทตฺเตน ปพฺพชิตฺวา สงฺโฆ ภินฺโน, น คิหี สงฺฆํ ภินฺทติ, น ภิกฺขุนี, น สิกฺขมานา, น สามเณโร, น สามเณรี สงฺฆํ ภินฺทติ, ภิกฺขุ ปกตตฺโต สมานสํวาสโก สมานสีมายํ ฐิโต สงฺฆํ ภินฺทตีติฯ สงฺฆเภทโก, ภนฺเต, ปุคฺคโล กิํ กมฺมํ ผุสตี’’ติ? ‘‘กปฺปฏฺฐิติกํ, มหาราช, กมฺมํ ผุสตี’’ติฯ

‘‘กิํ ปน, ภนฺเต นาคเสน, พุทฺโธ ชานาติ ‘เทวทตฺโต ปพฺพชิตฺวา สงฺฆํ ภินฺทิสฺสติ, สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา กปฺปํ นิรเย ปจฺจิสฺสตี’’’ติ? ‘‘อาม, มหาราช, ตถาคโต ชานาติ ‘เทวทตฺโต ปพฺพชิตฺวา สงฺฆํ ภินฺทิสฺสติ, สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา กปฺปํ นิรเย ปจฺจิสฺสตี’’’ติฯ ‘‘ยทิ, ภนฺเต นาคเสน, พุทฺโธ ชานาติ ‘เทวทตฺโต ปพฺพชิตฺวา สงฺฆํ ภินฺทิสฺสติ, สงฺฆํ ภินฺทิตฺวา กปฺปํ นิรเย ปจฺจิสฺสตี’ติ, เตน หิ, ภนฺเต นาคเสน, พุทฺโธ การุณิโก อนุกมฺปโก หิเตสี สพฺพสตฺตานํ อหิตํ อปเนตฺวา หิตมุปทหตีติ ยํ วจนํ, ตํ มิจฺฉาฯ ยทิ ตํ อชานิตฺวา ปพฺพาเชสิ, เตน หิ พุทฺโธ อสพฺพญฺญูติ, อยมฺปิ อุภโต โกฏิโก ปญฺโห ตวานุปฺปตฺโต, วิชเฏหิ เอตํ มหาชฏํ, ภินฺท ปราปวาทํ, อนาคเต อทฺธาเน ตยา สทิสา พุทฺธิมนฺโต ภิกฺขู ทุลฺลภา ภวิสฺสนฺติ, เอตฺถ ตว พลํ ปกาเสหี’’ติฯ

‘‘การุณิโก, มหาราช, ภควา สพฺพญฺญู จ, การุญฺเญน, มหาราช, ภควา สพฺพญฺญุตญาเณน เทวทตฺตสฺส คติํ โอโลเกนฺโต อทฺทส เทวทตฺตํ อาปายิกํ กมฺมํ [อปราปริยกมฺมํ (สี. สฺยา. ปี.)] อายูหิตฺวา อเนกานิ กปฺปโกฏิสตสหสฺสานิ นิรเยน นิรยํ วินิปาเตน วินิปาตํ คจฺฉนฺตํ, ตํ ภควา สพฺพญฺญุตญาเณน ชานิตฺวา อิมสฺส อปริยนฺตกตํ กมฺมํ มม สาสเน ปพฺพชิตสฺส ปริยนฺตกตํ ภวิสฺสติ, ปุริมํ อุปาทาย ปริยนฺตกตํ ทุกฺขํ ภวิสฺสติ, อปพฺพชิโตปิ อยํ โมฆปุริโส กปฺปฏฺฐิยเมว กมฺมํ อายูหิสฺสตีติ การุญฺเญน เทวทตฺตํ ปพฺพาเชสี’’ติฯ