เมนู

ตตฺริทํ อุทฺทานํ

ตณฺหา จ อวิชฺชาปิ จ, โลโภ โทโส ตเถว โมโห จ;

จตุโร จ วิปลฺลาสา, กิเลสภูมี นว ปทานิฯ

สมโถ จ วิปสฺสนา จ, กุสลานิ จ ยานิ ตีณิ มูลานิ;

จตุโร สติปฏฺฐานา, อินฺทฺริยภูมี นว ปทานิฯ

นวหิ จ ปเทหิ กุสลา, นวหิ จ ยุชฺชนฺติ อกุสลปกฺขา;

เอเต โข มูลปทา, ภวนฺติ อฏฺฐารส ปทานีติฯ

อุทฺเทสวาโรฯ

3. นิทฺเทสวาโร

[4] ตตฺถ สงฺเขปโต เนตฺติ กิตฺติตาฯ

หารสงฺเขโป

[1]

อสฺสาทาทีนวตา , นิสฺสรณมฺปิ จ ผลํ อุปาโย จ;

อาณตฺตี จ ภควโต, โยคีนํ เทสนาหาโร

[2]

ยํ ปุจฺฉิตญฺจ วิสฺสชฺชิตญฺจ, สุตฺตสฺส ยา จ อนุคีติ;

สุตฺตสฺส โย ปวิจโย, หาโร วิจโยติ นิทฺทิฏฺโฐฯ

[3]

สพฺเพสํ หารานํ, ยา ภูมี โย จ โคจโร เตสํ;

ยุตฺตายุตฺตปริกฺขา, หาโร ยุตฺตีติ นิทฺทิฏฺโฐฯ

[4]

ธมฺมํ เทเสติ ชิโน, ตสฺส จ ธมฺมสฺส ยํ ปทฏฺฐานํ;

อิติ ยาว สพฺพธมฺมา, เอโส หาโร ปทฏฺฐาโน

[5]

วุตฺตมฺหิ เอกธมฺเม, เย ธมฺมา เอกลกฺขณา เกจิ;

วุตฺตา ภวนฺติ สพฺเพ, โส หาโร ลกฺขโณ นามฯ

[6]

เนรุตฺตมธิปฺปาโย, พฺยญฺชนมถ เทสนานิทานญฺจ;

ปุพฺพาปรานุสนฺธี, เอโส หาโร จตุพฺยูโห

[7]

เอกมฺหิ ปทฏฺฐาเน, ปริเยสติ เสสกํ ปทฏฺฐานํ;

อาวฏฺฏติ ปฏิปกฺเข, อาวฏฺโฏ นาม โส หาโรฯ

[8]

ธมฺมญฺจ ปทฏฺฐานํ, ภูมิญฺจ วิภชฺชเต อยํ หาโร;

สาธารเณ อสาธารเณ จ เนยฺโย วิภตฺตีติฯ

[9]

กุสลากุสเล ธมฺเม, นิทฺทิฏฺเฐ ภาวิเต ปหีเน จ;

ปริวตฺตติ ปฏิปกฺเข, หาโร ปริวตฺตโน นามฯ

[10]

เววจนานิ พหูนิ ตุ, สุตฺเต วุตฺตานิ เอกธมฺมสฺส;

โย ชานาติ สุตฺตวิทู, เววจโน นาม โส หาโรฯ

[11]

เอกํ ภควา ธมฺมํ, ปญฺญตฺตีหิ วิวิธาหิ เทเสติ;

โส อากาโร เญยฺโย, ปญฺญตฺตี นาม หาโรติฯ

[12]

โย จ ปฏิจฺจุปฺปาโท, อินฺทฺริยขนฺธา จ ธาตุ อายตนา;

เอเตหิ โอตรติ โย, โอตรโณ นาม โส หาโรฯ

[13]

วิสฺสชฺชิตมฺหิ ปญฺเห, คาถายํ ปุจฺฉิตายมารพฺภ;

สุทฺธาสุทฺธปริกฺขา, หาโร โส โสธโน นามฯ

[14]

เอกตฺตตาย ธมฺมา, เยปิ จ เวมตฺตตาย นิทฺทิฏฺฐา;

เตน วิกปฺปยิตพฺพา, เอโส หาโร อธิฏฺฐาโน

[15]

เย ธมฺมา ยํ ธมฺมํ, ชนยนฺติปฺปจฺจยา ปรมฺปรโต;

เหตุมวกฑฺฒยิตฺวา, เอโส หาโร ปริกฺขาโร

[16]

เย ธมฺมา ยํ มูลา, เย เจกตฺถา ปกาสิตา มุนินา;

เต สมโรปยิตพฺพา, เอส สมาโรปโน หาโรฯ

นยสงฺเขโป

[17]

ตณฺหญฺจ อวิชฺชมฺปิ จ, สมเถน วิปสฺสนา โย เนติ;

สจฺเจหิ โยชยิตฺวา, อยํ นโย นนฺทิยาวฏฺโฏ

[18]

โย อกุสเล สมูเลหิ, เนติ กุสเล จ กุสลมูเลหิ;

ภูตํ ตถํ อวิตถํ, ติปุกฺขลํ ตํ นยํ อาหุฯ

[19]

โย เนติ วิปลฺลาเสหิ, กิเลเส อินฺทฺริเยหิ สทฺธมฺเม;

เอตํ นยํ นยวิทู, สีหวิกฺกีฬิตํ อาหุฯ

[20]

เวยฺยากรเณสุ หิ เย, กุสลากุสลา ตหิํ ตหิํ วุตฺตา;

มนสา โวโลกยเต, ตํ ขุ ทิสาโลจนํ อาหุฯ

[21]

โอโลเกตฺวา ทิสโลจเนน, อุกฺขิปิย ยํ สมาเนติ;

สพฺเพ กุสลากุสเล, อยํ นโย องฺกุโส นามฯ

[22]

โสฬส หารา ปฐมํ, ทิสโลจนโต [ทิสโลจเนน (ก.)] ทิสา วิโลเกตฺวา;

สงฺขิปิย องฺกุเสน หิ, นเยหิ ตีหิ นิทฺทิเส สุตฺตํฯ

ทฺวาทสปท

[23]

อกฺขรํ ปทํ พฺยญฺชนํ, นิรุตฺติ ตเถว นิทฺเทโส;

อาการฉฏฺฐวจนํ, เอตฺตาว พฺยญฺชนํ สพฺพํฯ

[24]

สงฺกาสนา ปกาสนา, วิวรณา วิภชนุตฺตานีกมฺมปญฺญตฺติ;

เอเตหิ ฉหิ ปเทหิ, อตฺโถ กมฺมญฺจ นิทฺทิฏฺฐํฯ

[25]

ตีณิ จ นยา อนูนา, อตฺถสฺส จ ฉปฺปทานิ คณิตานิ;

นวหิ ปเทหิ ภควโต, วจนสฺสตฺโถ สมายุตฺโตฯ

[26]

อตฺถสฺส นวปฺปทานิ, พฺยญฺชนปริเยฏฺฐิยา จตุพฺพีส;

อุภยํ สงฺกลยิตฺวา [สงฺเขปยโต (ก.)], เตตฺติํสา เอตฺติกา เนตฺตีติฯ

นิทฺเทสวาโรฯ

4. ปฏินิทฺเทสวาโร

1. เทสนาหารวิภงฺโค

[5] ตตฺถ กตโม เทสนาหาโร? ‘‘อสฺสาทาทีนวตา’’ติ คาถา อยํ เทสนาหาโรฯ กิํ เทสยติ? อสฺสาทํ อาทีนวํ นิสฺสรณํ ผลํ อุปายํ อาณตฺติํฯ ธมฺมํ โว, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ อาทิกลฺยาณํ มชฺเฌกลฺยาณํ ปริโยสานกลฺยาณํ สาตฺถํ สพฺยญฺชนํ เกวลปริปุณฺณํ ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ ปกาเสสฺสามีติฯ