เมนู

20 วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี 37 วาระ ในอัตถิปัจจัย มี 37 วาระ ใน
นัตถิปัจจัย มี 21 วาระ ในวิคตปัจจัย มี 21 วาระ ในอวิคตปัจจัย มี 37
วาระ.
เพราะเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี 21 วาระ ฯลฯ
ในกุสลติกะท่านนับไว้อย่างไร ในติกะนี้ พึงนับอย่างนั้น.
อนุโลมนัย จบ

ปัจจนียนัย


1. เหตุปัจจัย


[48] 1. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัย วิตักกสวิจารธรรม เกิด
ขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ
เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ1 ฯลฯ
โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ที่
สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ เกิดขึ้น.
2. อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ วิตก อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิด
ขึ้น
ข้อความต่อจากนี้ขาดไป ข้อความเต็มเป็น ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่
เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น, ขันธ์ 1 อาศัยขันธ์ 3 เกิดขึ้น, ขันธ์ 2
อาศัยขันธ์ 2 เกิดขึ้น. (ดูข้อความเต็มทำนองนี้จากข้อ 62)

ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
3. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม เกิด
ขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็น
อเหตุกะ เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
[49] 4. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ที่เป็นสวิตักกสวิจาร-
ธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัย
ขันธ์ 2 เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
5. อวิตักกวิจารมัตตธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ วิตก และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม
ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
6. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกวิจารมัตตธรรม
อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 และวิตก อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่ง
เป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 และวิตก อาศัยขันธ์ 2 เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
[50] 7. สวิตักกสวิจารธรรม อวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ-
ปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 วิตก และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น ฯลฯ
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
[51] 8. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยอวิตักกวิจารมัตตธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัยวิตก ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิด
ขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัยวิตก
เกิดขึ้น.
โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยวิตก ที่
สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ เกิดขึ้น.
9. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยอวิตักกวิจารมัตตธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยวิตก ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยวิตก เกิดขึ้น.
[52] 10. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยวิตก
ซึ่งเป็นอเหตุกะ เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และกฏัตตา-
รูป อาศัยวิตก เกิดขึ้น.
[53] 11. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ
เกิดขึ้น ขันธ์ 1 อาศัยขันธ์ 3 เกิดขึ้น, ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 เกิดขึ้น.
มหาภูตรูป 3 อาศัยมหาภูตรูป 1 เกิดขึ้น ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป
กฏัตตารูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูป เกิดขึ้น พาหิรรูป . . .อาหาร-
สมุฏฐานรูป. . .อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
สำหรับพวกอสัญญสัตว์ มหาภูตรูป 3 อาศัยมหาภูตรูป 1 ฯลฯ กฏัตตา-
รูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
12. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม เกิด
ขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
หทยวัตถุ เกิดขึ้น.
13. อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ วิตก อาศัยหทยวัตถุ เกิดขึ้น.
[54] 14. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
หทยวัตถุ เกิดขึ้น, กฏัตตารูป อาศัยมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
[55] 15. อวิตักกวิจารมัตตธรรม และอวิตักกอวิจารว้จารธรรม
อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ วิตก อาศัย หทยวัตถุ เกิดขึ้น, กฏัตตารูป
อาศัมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
16. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกวิจารมัตตธรรม
อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และวิตก
อาศัยมหาภูตรูป เกิดขึ้น.

[56] 17. สวิตักกสวิจารธรรม อวิตักกอวิจารมัตตธรรม
และอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และวิตก
อาศัยหทยวัตถุ เกิดขึ้น. กฎัตตารูป อาศัยมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
[57] 18. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม และหทยวัตถุ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 และหทยวัตถุ
เกิดขึ้น.
19. อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ วิตก อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจาร-
ธรรม และหทยวัตถุ เกิดขึ้น.
20. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็น
อเหตุกะ และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจาร-
ธรรม และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.

[58] 21. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม และหทยวัตถุ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 และหทยวัตถุ
เกิดขึ้น, กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และมหาภูตรูป เกิด
ขึ้น.
22. อวิตักกวิจารมัตตธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ วิตก อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม
และหทัยวัตถุ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 และหทยวัตถุ เกิดขึ้น.
23. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกวิจารมัตตธรรม
อาศัยสวิตักกวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 และวิตก อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม และหทยวัตถุ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 และ วิตก อาศัยขันธ์
2 และหทยวัตถุ เกิดขึ้น.
[59] 24. สวิตักกสวิจารธรรม อวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจาร-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 และวิตก อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม และหทยวัตถุ เกิดขึ้น, ฯลฯ ขันธ์ 2 และวิตก อาศัย
ขันธ์ 2 และหทยวัตถุ เกิดขึ้น, กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจาร-
ธรรม และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
[60] 25. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยอวิตักกวิจารมัตตธรรม
และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
วิตก และหทยวัตถุ เกิดขึ้น.
26. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยอวิตักกวิจารมัตตธรรม
และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยวิตก ซึ่งเป็นอเหตุกะ และมหาภูตรูป
เกิดขึ้น, ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยวิตก และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
[61] 27. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัย อวิตักกวิจารมัตตธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
วิตก และหทยวัตถุ เกิดขึ้น, กฏัตตารูป อาศัยวิตก และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.

[62] 28. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัย สวิตักกสวิจารธรรม
และอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ
และ วิตก เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 และวิตก เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักกสวิจาร-
ธรรม และวิตก เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 และวิตก เกิดขึ้น.
โมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ที่
สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และวิตก เกิดขึ้น.
29. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
และอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็น
อเหตุกะและวิตก เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.
[63] 30. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรมซึ่งเป็นอเหตุกะ และวิตก เกิดขึ้น, ฯลฯ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐาน-
รูป อาศัยขันธ์ 2 และวิตก เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ.

[64] 31. สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
อวิตักกวิจารมัตตธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะ
นเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัย ขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม วิตก และหทยวัตถุ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 วิตก
และ หทยวัตถุ เกิดขึ้น.
32. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
อวิตักกวิจารมัตตธรรม และอวิตักกอวิจารธรรมเกิดขึ้น เพราะนเหตุ
ปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ซึ่งเป็น
อเหตุกะ วิตก และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ
[65] 33. สวิตักกสวิจารธรรม และอวิตักกอวิจารธรรม
อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม อวิตักกวิจารมัตตธรรมและอวิตักกอวิจาร-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม วิตก และหทยวัตถุ เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2 วิตก
และหทยวัตถุ เกิดขึ้น, กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม วิตก
และมหาภูตรูป เกิดขึ้น.

2. นอารัมมณปัจจัย


[66] 1. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยสวิตักกสวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น.
ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม
เกิดขึ้น.
[67] 2. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยอวิตักกวิจารมัตตธรรม
เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิด
ขึ้น, จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยวิตก เกิดขึ้น.
ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม
เกิดขึ้น.
ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยวิตก เกิดขึ้น.
[68] 3. อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยอวิตักกอวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยวิจาร เกิดขึ้น.
ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม
เกิดขึ้น กฏัตตารูป อาศัยวิจาร เกิดขึ้น, หทยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย
เกิดขึ้น, หทยวัตถุ อาศัยวิจาร เกิดขึ้น.