ว่าด้วยกำลังแห่งญาณของพระตถาคต

ก็กำลัง คือ พระญาณของพระตถาคตนี้ ทสพลญาณอันมาแล้วใน
พระบาลีนี้ก่อนนั่นแหละ ก็พันแห่งพระญาณแม้อื่นอีกมิใช่น้อย คือ
ทสพลญาณ (ญาณอันเป็นกำลัง 10) ในมหาสีหนาทสูตร
เวสารัชชญาณ 4
อกัมปนญาณ (ญาณอันไม่หวั่นไหว) ในบริษัท 8
ญาณอันกำหนดรู้ซึ่งกำเนิด 4
ญาณอันกำหนดรู้คติ 5
ญาณ 73 อันมาแล้วในสังยุตตกะ
ญาณทั้งหลายมี 77 อย่างนี้ ด้วยประการฉะนี้.
นี้ ชื่อว่า ญาณพละ (กำลังคือพระญาณ). ญาณพละ เท่านั้น
ท่านประสงค์เอาในที่นี้. จริงอยู่ ญาณ พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสเรียกว่า
กำลัง เพราะอรรถว่าเป็นภาวะอัน ไม่หวั่นไหว และเพราะอรรถว่าเป็นการ
อุปถัมภ์ค้ำชู.
คำว่า "เยหิ พเลหิ สมนฺนาคโต" (แปลว่า พระตถาคตประ-
กอบด้วยกำลังเหล่าใด) ได้แก่ พระตถาคตนั้น ทรงเข้าถึงแล้ว เข้าถึงแล้ว
ด้วยดี ด้วยกำลังแห่งพระญาณ 10 เหล่าใด.
คำว่า อาสภณฺฐานํ ได้แก่ ฐานะอันประเสริฐ ฐานะอันสูงสุด.
อีกอย่างหนึ่ง อธิบายว่า พระพุทธเจ้าในปางก่อนผู้ยิ่งใหญ่มีอยู่ (พระตถาคต)
ทรงเข้าถึงฐานะเหมือนพระพุทธเจ้าเหล่านั้น. อีกอย่างหนึ่งเปรียบเหมือนโค
อุสภะ (โคจ่าฝูง) ตัวที่เจริญที่สุดในจำนวนโค 100 ตัว โควสภะตัวที่เจริญที่สุดใน
จำนวนโค 1,000 ตัว หรือว่า โคอุสภะตัวที่เจริญที่สุดในจำนวนโคลาน 100 ตัว