ความไม่สบายทางใจ ความทุกข์ทางใจ ความเสวยอารมณ์ที่ไม่สบาย
เป็นทุกข์อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาเสวยอารมณ์ที่ไม่สบายเป็นทุกข์ อันเกิด
แต่เจโตสัมผัส อันใด นี้เรียกว่า โทมนัส.
อภิชฌาและโทมนัสดังกล่าวมานี้ ถูกกำจัด ถูกกำจัดราบคาบ สงบ
ระงับ เข้าไประงับ ดับไป ดับไปอย่างราบคาบ ถูกทำให้พินาศไป ถูกทำ
ให้พินาศไปด้วยดี ถูกทำให้เหือดแห้งแล้ว ถูกทำให้เหือดแห้งด้วยดี ถูกทำให้
มีที่สุดปราศไปแล้วในโลกนี้ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า กำจัดอภิชฌาและโทมนัส
เสียได้ในโลก.
ธัมมานุปัสสนานิทเทส จบ
สุตตันตภาชนีย์ จบ

อภิธรรมภาชนีย์

[458] สติปัฏฐาน 4 คือ
1. ภิกษุในศาสนานี้ พิจารณาเห็นกายในกายเนือง ๆ อยู่
2. พิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาเนือง ๆ อยู่
3. พิจารณาเห็นจิตในจิตเนือง ๆ อยู่
4. พิจารณาเห็นธรรมในธรรมเนือง ๆ อยู่

พิจารณาเห็นกายในกาย

[459] ก็ภิกษุพิจารณาเห็นกายในกายเนือง ๆ อยู่ เป็นอย่างไร ?
ภิกษุในศาสนานี้ เจริญโลกุตตรฌาน อันเป็นเครื่องนำออกไปจาก
โลกให้เข้าสู่นิพพาน เพื่อประหานทิฏฐิ เพื่อบรรลุปฐมภูมิ สงัดจากกาม สงัด