พระสุตตันตปิฎก
ขุททกนิกาย ชาดก
เล่มที่ 3 ภาคที่ 4
ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์นั้น
ติกนิบาตชาดก
1. สังกัปปวรรค
1. สังกัปปราคชาดก
ว่าด้วยลูกศรคือกิเลส
[352] อาตมภาพอันลูกศรที่อาบด้วยราคะดำริ
อันลับด้วยกามวิตก อันนายช่างศรไม่ได้ตก-
แต่งขัดเกลาและเหลาเสี้ยมแทงเข้าแล้ว.
[353] อาตมาภาพมิได้ถูกลูกศรที่เขายกคันขึ้นยิง
มาหรือที่ติดพู่หางนกยูงเสียบแทงเลย แต่
อาตมาภาพถูกลูกศร คือ กิเลสเครื่องเผา
อวัยวะทั้งปวงให้เร่าร้อน เสียบแทงที่หทัย.
[354] แต่อาตมภาพไม่เห็นรอยแผล ไม่เห็น
โลหิตไหลออกจากรอยแผลนั้น จิตที่ไม่มี
อุบายอันแยบคาย ถูกลูกศรตรึงไว้แล้วอย่าง
มั่นคง อาตมภาพนำความทุกข์มาให้แก่ตนเอง.
จบ สังกัปปราคชาดกที่ 1
อรรถกถาชาดก
ติกนิบาต
อรรถกถาสังกัปวรรคที่ 1
อรรถกถาสังกัปปราคชาดกที่ 1
พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
ภิกษุผู้กระสัน จึงตรัสเรื่องนี้ มีคำเริ่มต้นว่า สงฺกปฺปราคโธเตน ดังนี้.
ได้ยินว่า มีกุลบุตรชาวเมืองสาวัตถีคนหนึ่ง บวชถวายชีวิตได้เห็น
ศาสนาของพระศาสดา วันหนึ่งเที่ยวบิณฑบาตไปในเมืองสาวัตถีได้เห็น
หญิงคนหนึ่งตกแต่งประดับประดาสวยงาม เกิดความกำหนัดรักใคร่ไม่
ยินดีประพฤติพรหมจรรย์ อาจารย์และอุปัชฌาย์เป็นต้น ได้เห็นอาการ
ดังนั้น จึงถามถึงเหตุที่ไม่ยินดีประพฤติพรหมจรรย์ ครั้นทราบว่าเธอ
มีความประสงค์จะสึก จึงพากันกล่าวว่า นี่แน่ะคุณ ธรรมดาว่าพระ-
บรมศาสดาทรงสังหารกิเลสมีราคะเป็นต้น ทรงทรมานแล้วประกาศ