ชนผู้เห็นแจ้งทั้งหลาย รู้ชัดด้วยดีซึ่ง
มานะอันเป็นเหตุให้สัตว์ผู้ถือตัวไปสู่ทุคติ
แล้วละได้ ครั้นละได้แล้ว ย่อมไม่มาสู่
โลกนี้ในกาลไหน ๆ.
เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้า
ได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล.
จบมานสูตรที่ 6

อรรถกถามานสูตร

ในมานสูตรที่ 6 พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า มานํ ได้แก่ มีใจหยิ่งอาศัยชาติเป็นต้น. ด้วยว่าคนมีใจพอง
นั้น ท่านกล่าวว่า มาโน (ผู้มีความถือตัว) เพราะอรรถว่า เป็นเหตุทำให้
สำคัญโดยนัยเป็นต้นว่า เสยฺโยหมสฺมิ เราเป็นผู้ประเสริฐ หรือสำคัญตนเอง
หรือเป็นผู้ยกย่องการนับถือ. มานะนี้นั้นมี 3 อย่าง คือ มานะว่า เราเป็นผู้
ประเสริฐกว่า 1 มานะว่า เราเป็นผู้เสมอเขา 1 มานะว่า เราเป็นเลว 1. พึง
เห็นมานะมีการหยิ่งเป็นลักษณะอีก 9 อย่าง คือ มานะว่า เราเป็นผู้ประเสริฐ
กว่าผู้ประเสริฐ 1 เสมอกับผู้ประเสริฐ 1 เลวกว่าผู้ประเสริฐ 1 ประเสริฐ
กว่าผู้เสมอ 1 เสมอกับผู้เสมอ 1 เลวกว่าผู้เสมอ 1 ประเสริฐกว่าผู้เลว 1
เสมอกับผู้เลว 1 เลวกว่าผู้เลว 1 มีการถือตัวเป็นกิจรส หรือมีการยกย่อง
เป็นกิจรส มีความเป็นคนพองเป็นอาการปรากฏ หรือมีความยิ่งใหญ่เป็น
อาการปรากฏ เป็นดุจคนบ้า มีความโลภปราศจากทิฏฐิเป็นปทัฏฐาน.