อวสานกา

ก็ด้วยกถามรรคเพียงเท่านี้
พระอริยเจ้าผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
ทั้งหลาย ผู้เชี่ยวชาญในอภิญญา 6 ประการ
ผู้แตกฉานในปฏิสัมภิทา ผู้รับธุระพระ-
ศาสนา ร้อยกรองพระธรรมวินัยไว้ใน
ปางก่อน ได้รวบรวมพระสูตร 112 สูตร
ไว้ ที่พระมเหสี สัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ทรง
เป็นธรรมิสราธิบดีในแผ่นดิน ทรงเห็นแจ้ง
ทั้งธรรมทั้งโลก ผู้ทรงทราบวิธีแสดงธรรม
แก่เหล่าสัตว์ ผู้ควรจะรู้พระธรรมทั้งหลาย
ผู้ทรงแสวงหาประโยชน์นี้เกื้อกูลแก่สัตวโลก
ทั้งมวล ทรงอาศัยเหตุนั้น ๆ แล้วทรง
แสดงไว้ โดยแยกออกไปเป็นเอกกนิบาต
เป็นต้น ตามประเภทธรรมที่กล่าวไว้ว่า
อิติวุตตกะนั้นใด เพื่อจะประกาศเนื้อความ
แห่งอิติวุตตกะนั้น การสังวรรณนา
เนื้อความอันใด ที่ข้าพเจ้า (พระธรรม
ปาลาจารย์) ได้ปรารภดีแล้ว โดยได้อาศัย
นัยแห่งอรรถกถาเก่า. การสังวรรณนา
อันนั้น โดยชื่อแล้ว ชื่อว่า ปรมัตถทีปนี

เป็นเครื่องประกาศปรมัตถธรรม ในพระ-
สูตรทั้งหลาย ในอิติวุตตกะนั้นตามสมควร
ไม่มีการวินิจฉัยค้างไว้ ถึงความสำเร็จ
เสร็จสินลงไปแล้ว โดยภาณวารแห่ง
พระบาลี ประมาณ 38 ภาณวาร.
ด้วยเหตุดังนี้ ด้วยอานุภาพแห่งบุญ
ที่ข้าพเจ้า ผู้แต่งอรรถกถานั้นได้รับแล้ว
ขอสรรพสัตว์จงยังพระศาสนาของพระ-
โลกนาถให้สว่างไสวไป ด้วยข้อปฏิบัติมี
ศีลเป็นต้นที่บริสุทธิ์ จงเป็นผู้มีส่วนแห่ง
วิมุตติรส. ขอพระศาสนาของพระสัมมาสัม
พุทธเจ้า จงสถิตอยู่ในโลกตลอดจิรกาล.
ขอสรรพสัตว์จงมีความเคารพในพระ
ศาสนานั้น ตลอดกาลเนืองนิตย์. แม้ฝน
ก็ขอจงตกต้องตามฤดูกาล ขอท่านผู้เป็น
ใหญ่ในแผ่นดิน ผู้ยินดีในพระสัทธรรม
จงทรงปกครองโลก โดยธรรมเทอญ.
อรรถกถาอิติวุตตกะ ที่ข้าพเจ้า พระธรรมปาลาจารย์ วัดท่าพุทรา
แต่งไว้จบลงแล้ว ด้วยประการดังนี้แล.

1. ปาฐะว่า ปทริติฏฺฐวิหารวาสินา แต่ฉบับพม่าเป็น พทฺรติฏฺฐวิหารวาสินา แปลตามฉบับ
พม่า เพราะมีตรงกันหลายแห่ง.