เมนู

อรรถกถาโลกสูตร


ในโลกสูตรที่ 13 พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-

ความหมายของโลก


บทว่า โลโก ความว่า ชื่อว่าโลก เพราะหมายความว่าย่อยยับไป
หักพังไป. โดยเนื้อความได้แก่อริยสัจ 2 ข้อต้น แต่ในที่นี้พึงทราบว่า ได้แก่
ทุกขอริยสัจ. โลกนี้นั้น ได้กล่าวไว้แล้วในหนหลัง ทั้งโดยจำแนกออกไป
และโดยสรุปว่า สัตวโลก สังขารโลก และโอกาสโลก.
อีกอย่างหนึ่ง โลกมีมากอย่าง ด้วยสามารถแห่งขันธโลกเป็นต้น.
ถามว่า โลกคืออะไร ? คือ ขันธโลก ธาตุโลก อายตนโลก วิปัตติภวโลก
วิปัตติสัมภวโลก สัมปัตติภวโลก สัมปัตติสัมภวโลก โลก 1 คือ สัตว์ทั้งมวล
ดำรงอยู่ด้วยอาหาร โลก 2 คือ นาม 1 รูป 1 โลก 3 คือ เวทนา 3 โลก
4 คือ อาหาร 4 โลก 5 คือ อุปาทานขันธ์ 5 โลก 6 คือ อายตนะที่เป็นไป
ภายใน 6 โลก 7 คือ วิญญาณฐิติ 7 โลก 8 คือ โลกธรรม 8 โลก 9
คือ สัตตาวาส 9 โลก 10 คือ อายตนะ 10 โลก 12 คือ อายนะ 12
โลก 18 คือ ธาตุ 18 โลกแม้จำแนกออกไปมากอย่าง ดังที่พรรณนามานี้
ย่อมถึงการสงเคราะห์ คือการรวมลงในอุปาทานขันธ์ 5 เท่านั้น. และอุปา-
ทานขันธ์ก็เป็นทุกขอริยสัจ คือแม้ความเกิดก็เป็นทุกข์ ฯลฯ โดยย่นย่อ
แม้อุปาทานขันธ์ 5 ก็เป็นทุกข์ ด้วยเหตุนั้น ข้าพเจ้าจึงได้กล่าวไว้ว่า โดย