ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยปริเยสนา การแสวงหาอย่างประเสริฐ
ประการนี้ 4 ประการเป็นไฉน คือ บุคคลบางคนในโลกนี้ ตนเองเป็นผู้มี
ชราเป็นธรรมดา รู้โทษในสิ่งที่มีชราเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพาน
อันไม่มีชรา เป็นแดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ตนเองเป็นผู้มีพยาธิเป็น
ธรรมดา รู้โทษในสิ่งที่มีพยาธิเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพานอันไม่มี
พยาธิ เป็นแดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ตนเองเป็นผู้มีมรณะเป็นธรรมดา
รู้โทษในสิ่งที่มีมรณะเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพานอันไม่ตาย เป็น
แดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ตนเองเป็นผู้มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดา
รู้โทษในสิ่งที่มีความเศร้าหมองเป็นธรรมดาแล้ว ย่อมแสวงหานิพพานอันไม่
เศร้าหมอง เป็นแดนเกษมจากโยคะอย่างเยี่ยม 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริย-
ปริเยสนา 4 ประการนี้แล.
จบปริเยสนาสูตรที่ 2

อรรถกถาปริเยสนาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปริเยสนาสูตรที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อนริยปริเยสนา ได้แก่ การแสวงหา คือ เสาะหา ของ
ผู้ไม่ใช่อริยะ. บทว่า ชราธมฺมํ ได้แก่ สิ่งที่มีความแก่เป็นสภาพ. แม้ในบท
ที่เหลือก็นัยนี้เหมือนกัน.
จบอรรถกถาปริเยสนาสูตรที่ 2

3. สังคหสูตร

ว่าด้วยธรรมเครื่องยึดน้ำใจกัน

[256] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สังคหวัตถุ 4 ประการนี้ 4 ประการ
เป็นไฉน คือ ทาน การให้ 1 เปยยวัชชะ เจรจาถ้อยคำน่ารัก 1 อรรถจริยา
ประพฤติประโยชน์ 1 สมานัตตตา ความมีตนเสมอ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
สังคหวัตถุ 4 ประการนี้แล.
จบสังคหสูตรที่ 3

4. มาลุงกยปุตตสูตร

ว่าด้วยพระมาลุงกยบุตรเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า

[257] ครั้งนั้นแล ท่านพระมาลุงกยบุตรเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้
กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานพระวโรกาส
ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าโปรดทรงแสดงธรรมโดยย่อแก่ข้าพระองค์ ซึ่งข้าพระองค์
ได้ฟังแล้ว พึงหลีกออกจากหมู่ อยู่ผู้เดียว เป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียร
มีใจเด็ดเดี่ยวอยู่เถิด พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อนมาลุงกยบุตร ทีนี้เรา
จักกล่าวกะพวกภิกษุหนุ่มอย่างไรเล่า ในเมื่อท่านเป็นคนแก่เฒ่า เป็นผู้ใหญ่
ขอโอวาทของตถาคตโดยย่อ พระมาลุงกยบุตรกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์-
ผู้เจริญ ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าโปรดทรงแสดงธรรมโดยย่อแก่ข้าพระองค์ ขอ