อรรถกถาอภยสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในอภยสูตรที่ 4 ดังต่อไปนี้ :-
โรคนั่นแหละ ชื่อว่า โรคาตัวกะ เพราะอรรถว่า เป็นเหตุทำชีวิตให้
ลำบาก. บทว่า ผุฏฐสฺส ได้แก่ประกอบด้วยโรคาตังกะนั้น . บทว่า อุรตฺตาฬี
กนฺทติ ได้แก่ ทุบตีอกค่ำไห้. บุญกรรมท่านเรียกว่า กัลยาณะ ในบทมี
อาทิว่า อกตกลฺยาโณ ดังนี้. ชื่อว่า อกตกลฺยาโณ เพราะเขาไม่ได้ทำ
บุญกรรมนั้นไว้. แม้ในบทที่เหลือก็นัยนี้เหมือนกัน. จริงอยู่ บุญกรรมนั่นแล
ชื่อว่า กุศล เพราะเกิดจากความฉลาด. กุศลท่านเรียกว่า ภีรุตตาณะ เพราะ
เป็นเครื่องป้องกันสำหรับคนกลัว. อกุศลกรรมอันลามก ท่านเรียกว่า บาป
ในบทมีอาทิว่า กตปาโป ดังนี้. บทว่า ลุทฺทํ ได้แก่ กรรมหยาบช้า. บทว่า
กิพฺพิสํ ได้แก่ กรรมไม่บริสุทธิ์มีมลทิน. บทว่า กงฺขี โหติ ได้แก่
เป็นผู้ประกอบด้วยความสงสัยในฐานะทั้ง 8 คือ ในพุทธคุณ ธรรมคุณ และ
สังฆคุณ ในสิกขา ในอดีต ในอนาคต ทั้งในอดีตและอนาคต และใน
ปฏิจจสมุปบาท. บทว่า วิจิกิจฺฉี ได้แก่ เป็นผู้ประกอบด้วยความลังเลใจ
คือไม่ถึงความตกลงใจในพระสัทธรรมคำสั่งสอน ไม่สามารตกลงใจด้วยการ
เรียนและการสอบถาม. พึงทราบความในบททั้งหมดโดยนัยนี้ .
จบอรรถกถาอภยสูตรที่ 4