อรรถกถากุมภสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในกุมภสูตรที่ 3 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า กุมฺภา คือหม้อ. บทว่า ตุจฺโฉ ปิหิโต ได้แก่หม้อเปล่า
ปิดปาก. บทว่า ปูโร วิวโฏ ได้แก่ หม้อเต็มน้ำ เปิดปาก. แม้ในสองบท
ที่เหลือ ก็นัยนี้เหมือนกัน.
จบอรรถกถากุมภสูตรที่ 3

4. อุทกรหทสูตร

ว่าด้วยบุคคลเปรียบด้วยห้วงน้ำ 4 จำพวก

[104] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำ 4 อย่างนี้ 4 อย่างเป็นไฉน
คือ ห้วงน้ำตื้นเงาลึกอย่าง 1 ห้วงน้ำลึกเงาตื้นอย่าง 1 ห้วงน้ำตื้นเงาตื้น
อย่าง 1 ห้วงน้ำลึกเงาลึกอย่าง 1.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำ 4 อย่างนี้แล.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน บุคคลเปรียบด้วยห้วงน้ำ 4
จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก 4 จำพวกเป็นไฉน คือ บุคคลดุจห้วงน้ำตื้นเงา
ลึกจำพวก 1 บุคคลดุจห้วงน้ำลึกเงาตื้นจำพวก 1 บุคคลดุจห้วงน้ำตื้นเงาตื้น
จำพวก 1 บุคคลดุจห้วงน้ำลึกเงาลึกจำพวก 1.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำตื้นเงาลึกอย่างไร การก้าว
การถอย การเหลียว การแล การคู้ การเหยียด การทรงสังฆาฏิบาตร
และจีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ ล้วนน่าเลื่อมใส แต่เขาไม่ทราบชัด
ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินี-
ปฏิปทา อย่างนี้แล บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำตื้นเงาลึก ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ห้วงน้ำตื้นเงาลึก แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น.