เมนู

9. อุชชยสูตร


ว่าด้วยอุชชยพราหมณ์ทูลถามปัญหา


[39] ครั้งนั้น พราหมณ์ชื่ออุชชยะ เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระ-
ภาคเจ้า ฯลฯ กราบทูลถามว่า พระโคดมผู้เจริญ สรรเสริญยัญ บ้างหรือไม่.
พ. ตรัสตอบว่า พราหมณ์ เราไม่สรรเสริญยัญไปเสียทั้งนั้น และ
มิใช่ติเตียนยัญไปทั้งหมด ในยัญอย่างใด มีโค แพะ ไก่ และสุกรทั้งหลาย
ถูกฆ่า สัตว์หลายหลากชนิดถึงซึ่งความมอดม้วย เราไม่สรรเสริญยัญอย่างนั้น
อันมีการที่จะต้องเป็นธุระริเริ่มมาก เพราะเหตุอะไร เพราะเหตุว่าพระอรหันต์
ทั้งหลายก็ดี ท่านผู้ดำเนินตามทางพระอรหันต์ก็ดี ไม่ข้องแวะยัญอันมีการ
ที่จะต้องเป็นธุระมากอย่างนี้เลย ส่วนว่าในยัญอย่างใด มีโค แพะ ไก่และ
สุกรทั้งหลายไม่ถูกฆ่า สัตว์ต่าง ๆ ชนิดไม่ถึงซึ่งความมอดม้วย เราสรรเสริญ
ยัญอย่างนั้น อันไม่มีการที่จะต้องเป็นธุระริเริ่มมาก ยัญอย่างนั้นคืออะไร คือ
นิจทาน (ทานที่ให้เป็นนิตย์) อันเป็นอนุกุลยัญ (ยัญคือทานที่ให้ตามสกุล
คือตามอย่างบุรพบุรุษกระทำมา) ที่เราสรรเสริญนั้นเพราะเหตุอะไร เพราะ
เหตุว่าพระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี ท่านผู้ดำเนินตามทางพระอรหันต์ก็ดี ย่อม
เกี่ยวข้องยัญอันไม่มีการที่จะต้องเป็นธุระริเริ่มมากอย่างนี้.
มหายัญทั้งหลายที่มีการจะต้องเป็น
ธุระริเริ่มมาก คือ อัสสเมธะ ปุริสเมธะ
สัมมาปาสะ นิรัคคฬะ มหายัญเหล่านั้น
หามีผลมากไม่.

ในยัญใด มีแพะ โค และสัตว์
ต่างชนิดถูกปลิดชีพ ท่านผู้ดำเนินทาง
ชอบ ท่านผู้มหาฤษี ไม่ข้องแวะยัญนั้น.
ส่วนยัญเหล่าใดไม่มีการอันจะต้อง
เป็นธุระริเริ่มมาก ที่บูชาตามสกุลเป็นนิตย์
ซึ่งเป็นยัญที่ แพะ ใด และสัตว์ต่างชนิด
ไม่ถูกปลิดชีพ ท่านผู้ดำเนินทางชอบ
ท่านผู้เป็นมหาฤษีย่อมสรรเสริญยัญนั้น.
ผู้มีปัญญาพึงบูชายัญอย่างนี้ ยัญนี้มี
ผลมาก เพราะเมื่อบุคคลบูชายัญอย่างนี้
ย่อมมีแต่ความดีไม่มีบาป ยัญก็มีผล
ไพบูลย์ ทั้งเทวดาก็เลื่อมใส.

จบอุชชยสูตรที่ 9

อรรถกถาอุชชยสูตร


พึงทราบวินิจฉัยในอุชชยสูตรที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า สํฆาตํ อาปชฺชนฺติ ความว่า สัตว์ทั้งหลายย่อมถูกฆ่า
คือ ตาย. บทว่า นิจฺจทานํ ได้แก่ สลากภัต. บทว่า อนุกุลยญฺญํ
ความว่า ยัญคือทานอันบุคคลพึงบูชา คือ พึงให้ ด้วยอำนาจสืบทอดกันมา
ตามตระกูลอย่างนี้ เพราะพ่อปู่บรรพบุรุษของเราทั้งหลายให้กันมาแล้ว .